Belangrijke rol voor auditcommissie

Ten aanzien van fraude en continuïteit ligt er een duidelijke verantwoordelijkheid voor bedrijven en hun toezichtsorganen. De auditcommissie heeft daar een belangrijke (leidende) rol in. Concreet kunnen auditcommissies aan de slag met een aantal acties, stellen Auke de Bos en Martijn de Jong van EY.

In de veranderagenda audit 2021-2023 van NBA’s stuurgroep publiek belang bestaat een duidelijke plaats voor de onderwerpen fraude en continuïteit. Er zijn voor deze topics twee specifieke werkgroepen opgericht, die diverse subprojecten onderhanden hebben. De werkgroepen richten zich op de ‘problematiek’ die wordt ervaren op deze twee gebieden, waarbij met name speelt dat gebruikers zich niet goed bediend voelen (bijvoorbeeld doordat fraudes niet (tijdig) zijn ontdekt of niet gewaarschuwd is voorafgaand aan een faillissement), dan wel een uiteenlopend idee bestaat over de huidige en beoogde rol van de accountant.

Uitbreiding controleverklaring

Er wordt ingezet op zaken als verdere communicatie / educatie, versterken van de keten, maar ook mogelijke innovatie en/of aanpassing van de scope van de controle. Een specifiek project betreft uitbreiding van de controleverklaring, voor álle (jaarrekening)controles, met een sectie specifiek rond fraude en een sectie specifiek rond continuïteit. Dit is een belofte die de NBA in september 2019 aan de Tweede Kamer heeft gedaan. Op die manier wordt duidelijker wat de accountant op deze gebieden heeft gedaan. De accountant gaat in de controleverklaring meer aandacht besteden aan fraude en continuïteit. De accountant gaat uitleg geven over geïdentificeerde risico’s, uitgevoerde werkzaamheden en (eventueel) de uitkomsten daarvan en/of belangrijke waarnemingen,  dat mag ook als onderdeel van een KAM of paragraaf ter benadrukking. In Nederland wordt hiermee een inhaalslag gemaakt, bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk wordt reeds veel meer toegelicht door bedrijven en accountants. In Nederland zelf bestaan momenteel ook grote verschillen tussen wat (en hoeveel) bedrijven toelichten.

Concrete acties

Ten aanzien van fraude en continuïteit bestaat een duidelijke rol voor bedrijven en hun toezichtsorganen zelf. De auditcommissie heeft daar een belangrijke (leidende) rol in. Concreet kunnen auditcommissies aan de slag met de volgende acties:

• Bediscussiëren wat bedrijven nu doen aan (fraude) risicobeheersing, wat zij daarover vastleggen / hoe formeel dat gaat en wat zij daarover extern rapporteren (met formele assessments worden grondige(r) analyses afgedwongen en gelijk de basis gelegd voor externe rapportering)
• Zichzelf de vraag stellen in hoeverre de raad van commissarissen zich momenteel al met deze onderwerpen bezig houden, hoe formeel/professioneel dat binnen ondernemingen al is.
• Krijgen commissarissen en met name leden van de auditcommissies voldoende informatie van management en de accountant op deze onderwerpen?
• Discussie voeren over de inhoud van rapportage door bedrijven en/of accountant: moet dit een beschrijving van daadwerkelijke acties/casussen omvatten (bijvoorbeeld klokkenluidersmeldingen) en/of bevindingen weergeven? Met andere woorden op welke niveau en in welke mate van detail is transparantie gewenst en verwacht?

De transparantie door de onderneming zelf en die van de accountant en de rol van de auditcommissie zullen tot meer informatie en constructieve discussies leiden in de boardroom.