On Board

Commissarissen en toezichthouders in de media

In dit artiekel van On Board gaat het over ontwikkelingen van commissarissen en toezichthouders, deze keer gaat het over RUG, APG, Unilever.

Omdat het kan

Femke de Vries, partner bij &samhoud en bijzonder hoogleraar toezicht aan de RUG, over het juridische trucje van maaltijdbezorger Just Eat Takeaway om het wettelijk quotum van minimaal dertig procent vrouwen in de rvc te omzeilen:

‘Het bestuur en de commissarissen van Just Eat Takeaway stralen met hun besluit uit dat ze handelen zoals het ze uitkomt. Dat maakt je onvoorspelbaar voor de buitenwereld. Belangrijker nog: naar je eigen medewerkers geef je de boodschap af dat iets mag zolang het niet verboden is. Dat is een gevaarlijke strategie. Onderzoek laat zien dat opportunistisch gedrag het vertrouwen van de eigen medewerkers schaadt, leidt tot minder samenwerking binnen de organisatie en daarmee tot minder goede prestaties.

Natuurlijk staat elk bedrijf van tijd tot tijd gesteld voor lastige afwegingen. Wat kiezen we uit twee kwaden? Hoe moeten we omgaan met de ruimte die de wet ons biedt? Juist bij dat soort vragen zouden de eigen kernwaarden als kompas moeten dienen. Zo is binnen en buiten je eigen organisatie duidelijk waar je voor staat. En dan is er voor de wetgever geen enkele aanleiding zich daar nog mee te bemoeien. Dat is beter voor iedereen.’

(Bron: Het Financieele Dagblad)

‘Regenboogband vraagt om fundamentele discussie’

Annette Mosman is niet alleen ceo van APG, maar onder meer ook commissaris bij AFC Ajax. Hoe kijkt ze als toezichthouder in de voetbalwereld tegenover de commotie die ontstond toen de aanvoerders van twee clubs niet de regenboogband van voetbalbond KNVB wilden dragen?

‘De discussie spitste zich toe op de twee heren die de band niet wilden dragen. Dat escaleerde vervolgens en werd uitvergroot door de media. Terwijl we in Nederland een veel fundamentelere discussie moeten voeren. Dat is ook veel breder van belang, absoluut niet alleen in de sport. Nederland verandert. Er komen grote vragen op onze samenleving af. We moeten eerder het gesprek met elkaar voeren en vooral onderzoeken waar we elkaar kunnen vinden. Alleen het samen vinden van antwoorden biedt perspectief in onze gepolariseerde samenleving.’

(Bron: Management Scope)

Einde van een tijdperk

Rob Huisman, bestuursadviseur en auteur van het boek Communicator deelt een herinnering aan de onlangs op 89-jarige leeftijd overleden Floris Maljers, oud-topman van Unilever en voormalig commissaris van onder meer KLM, Philips en Vendex:

‘Afgelopen zomer slenter ik op een mooie avond over de Herengracht in Amsterdam. Een oudere heer komt mij voetje voor voetje tegemoet schuifelen. Om de twee, drie meter houdt hij stil. Hij moet telkens even op adem komen. Ondertussen inspecteert hij het trottoir op bulten en kuilen. Vlak langs hem heen schieten jongelui op scooters, maaltijdbezorgers en wandelaars voorbij. Maar de oude baas oogt onverstoorbaar.

Niemand die hem hier kent. Niemand die ziet dat hier een van de invloedrijkste Nederlandse bestuurders van de laatste veertig jaar over straat gaat. Anoniem in een wereldstad. Floris Maljers kijkt verbaasd op als ik stop om even een praatje met hem te maken. Hij is breekbaar en ondertussen behoorlijk doof, maar zijn ‘leraren’-karakter lijkt ongebroken. Als hij meent dat ik zijn achternaam niet goed uitspreek, verbetert hij mij meteen.

Na het overlijden van Floris Maljers, afgelopen week, is het passend om te memoreren wat hem als leidinggevende zo succesvol en bijzonder maakte. Namelijk zijn persoonlijkheid en zijn evenwichtige karakter.

Eerzuchtig en tegelijk dienstbaar. Diplomatiek en tegelijk ongeduldig. IJdel en tegelijk bescheiden.

‘De professor’, zoals hij in Rotterdam bij Unilever op het hoofdkantoor in de wandelgangen werd genoemd, was rationeel en onderkoeld. Maar ook met steeds weer een scherp oog voor de emoties aan tafel. Menselijke betrokkenheid en intellectuele afstandelijkheid gingen bij hem hand in hand. Met een droogkomisch gevoel voor humor als onuitputtelijke bron van (zelf)relativering.

Als CEO van Unilever gooide hij in de jaren tachtig en negentig radicaal het roer om, nadat hij met toenemende zorg had geanalyseerd wat er in de VS met RJR Nabisco gebeurde. Onderwaardering op de beurs was van levensgevaar. Zeker voor een onsamenhangend conglomeraat dat gemakkelijk in stukken kon worden geknipt en doorverkocht.’

(Bron: LinkedIn)

Pleidooi voor maatschappelijke zorgplicht

Het duurt té lang voor ondernemingen welzijn boven winst gaan stellen. Daarom moet een maatschappelijke zorgplicht in de wet verankerd worden. Dat zegt Leen Paape in zijn afscheidsrede als hoogleraar Corporate Governance bij Nyenrode.

Als je om je heen kijkt, zie je dat in Nederland de samenleving aan veel kanten vastloopt, aldus Paape. Energie, klimaat, zorg, onderwijs, de Belastingdienst, stikstof, pfas, migratie. En dan komt daar nog de oorlog in Oekraïne bij. Hij ziet dat er fundamentele veranderingen nodig zijn. ‘Nyenrode is in 1946 opgericht om het land te helpen opbouwen. Die mooie missie hebben we als samenleving goed gerealiseerd. Maar ergens zijn we zo zelfvoldaan van het pad afgeraakt dat er nu heel veel is vastgelopen’, zegt Paape. ‘Wat ik zou willen zien, is dat bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid méér gaan nemen. Ondernemingen krijgen hun license to operate van ons als maatschappij. In mijn ogen hebben ze daarom een maatschappelijke zorgplicht: zorgen voor maatschappelijk welzijn op de lange termijn. En daarbij rekening houden met ieders belangen. En als je dat echt goed wilt doen, kijk je 7 generaties vooruit.’

Nieuwe doelen nodig

‘Sinds de Tweede Wereldoorlog staan groei en winst centraal in ons denken’, aldus Paape. ‘Nu we zien dat er zo veel vastloopt, is het tijd om opnieuw te kijken naar onze doelen. Want die bepalen wat we doen. Zo lang het doel uitsluitend winst maken is, komen de bestrijding van de klimaatcrisis en het tegengaan van polarisatie in de samenleving minder goed van de grond. Dit gesprek moeten we dus wel met elkaar aangaan! Als samenleving zullen we niet meer uitsluitend moeten streven naar welvaart in materiële zin, maar juist ook naar welzijn. Dat is ingewikkeld. Maar ook nodig!’

Gebruik de wet om verandering te bespoedigen

De eerste bewegingen naar die nieuwe doelen toe, zien we nu duidelijk. Rechters die tegen bijvoorbeeld Shell zeggen: ‘U moet méér uw best doen!’ Dat zijn voor Paape tekenen dat de maatschappelijke opvattingen aan het veranderen zijn. Ook zijn er volgens hem zeker politici, ngo’s én ondernemers die dit gedachtengoed een warm hart toedragen en ook in de praktijk goede stappen zetten. En jongere generaties zullen steeds harder gaan eisen dat bijvoorbeeld het klimaat centraal komt te staan.

Om tempo te maken, vindt Paape dat de maatschappelijke zorgplicht voor ondernemingen in de wet moet terechtkomen: ‘Want anders schiet het niet op!’ En volgens hem is het ook simpel om dit wettelijk te regelen. ‘Pas het Burgerlijk Wetboek aan. In boek 2, artikel 8 staat hoe bestuurders van vennootschappen zich behoren te gedragen: ze moeten doen wat redelijkheid en billijkheid van hen verlangen. Je hoeft alleen maar de maatschappelijke zorgplicht hieraan toe te voegen. Dit zorgt er dan voor dat zowel in de bestuurskamer als in de rechtszaal andere afwegingen worden gemaakt. Omdat de wet dat afdwingt.’

(Bron: Nyenrode.nl (waar ook het boekje met de volledige rede van Paape te downloaden is))

Onderdompelen in een nieuwe wereld

Met de zoektocht naar zijn allereerste raad van commissarissen gaat een hele nieuwe wereld open voor ondernemer Henny de Haas. Zijn Hoppenbrouwers Techniek met 1700 medewerkers kan wel wat extra 'hersens en handjes' gebruiken. Al had hij er tot voor kort nog een dubbel gevoel over.

Als je iets doet, moet je het goed doen, vindt De Haas. En dus dompelt hij zich onder in de wereld van commissarissen. Hij heeft inmiddels heel wat bedrijven bezocht met een rvc. ‘Op de ene plek is de rvc een koffiedrinkclubje en dat is goed, dan zitten ze er ontspannen in. Op andere plekken was het heel strak vergaderen, één keer in de drie maanden, echt over de cijfers. Maar word je daar nu wel wijzer van?’

(Bron: Sprout)