Bouwen aan vertrouwen in tijden van dreiging

Het groeiende wantrouwen in de samenleving jegens gezagsdragers raakt ook de top van organisaties. Bestuurders moeten intern vertrouwen creëren door transparantie, communicatie, betrokkenheid en zorgzaamheid. Als ze daar niet in slagen, moeten toezichthouders hun daarop durven aanspreken, stelt Anthon van der Horst, executive adviseur GITP. En: ‘Durf uzelf onderdeel van het medewerkerstevredenheidsonderzoek te maken.’

Wie de krant openslaat moet over een onverwoestbaar humeur beschikken om positief te blijven. Elke dag staat er wel iets in over aanwezige of komende ecologische rampen, over verschrikkelijk oorlogsgeweld. Over ons gebrek aan defensieve kracht, ons onvermogen om in Europa een echte vuist te maken op welk gebied dan ook. Je leest over spionage uit Rusland en China, over de stijgende zeespiegel, tekorten aan medicijnen, misbruik van voorzieningen, te veel gepensioneerden, oprukkende tijgermuggen, losgeslagen jongeren, onbetrokkenheid van in bubbels levende mensen, onverantwoordelijke influencers, artifical intelligence (AI) als sluipmoordenaar, et cetera. Een lijst die heel lang te maken is en waar je niet vrolijk van wordt.

Verzet of loyaliteit?

Hoe reageren we als individuen op deze overweldigende stroom aan slecht nieuws? Sommigen kiezen voor verzet, anderen trekken zich terug, terwijl weer anderen zich loyaler dan ooit tonen. Extinction Rebellion en studenten kiezen voor verzet, maar de meerderheid lijkt zich eerder terug te trekken of blijft loyaal aan de bestaande orde.

Feiten en tegenfeiten

Het is begrijpelijk dat het door deze overvloed aan informatie moeilijk is om te geloven dat alles goed zal komen. Toch lezen we ook regelmatig dat we nooit eerder zo welvarend en gelukkig zijn geweest. Voor elk feit lijkt wel een tegenfeit te bestaan en we hebben te vaak gezien dat wat eerst waar leek, later toch niet bleek te kloppen.

Vertrouwen in gezag onder druk

Wat heeft dit met besturen en toezicht houden te maken? Alles, zou ik zeggen. Als bestuurder wordt er van u verwacht dat u gezag uitstraalt en verantwoordelijkheid draagt voor de gang van zaken. Maar wat denkt uw gemiddelde medewerker over het gezag wanneer hij of zij dagelijks wordt geconfronteerd met berichten over falend beleid en inconsistent handelen van politici of ceo’s van bedrijven? Het is niet alleen desinformatie uit landen als Rusland of China die het vertrouwen ondermijnt, maar ook de daadwerkelijke inconsistenties en fouten die keer op keer aan het licht komen. Waardoor je als ‘gewone’ burger voortdurend aangetoond krijgt dat de verantwoordelijke gezagsdragers helemaal niet in staat zijn om die bedreigingen te pareren. Het is dan méér dan begrijpelijk dat het vertrouwen in de gezagsdrager onder druk staat en daarmee ook uw gezag.

Zoek eerlijke feedback

Voor de hedendaagse bestuurder is bewustwording van het groeiende wantrouwen jegens gezag dan ook van cruciaal belang. De oplossingen zijn niet schokkend, maar het is wel meer dan ooit belangrijk dat u ze ook daadwerkelijk toepast. Allereerst: accepteer dat vertrouwen allesbehalve vanzelfsprekend is en buiten uw schuld om onder druk staat. Investeer extra in het uitbouwen van vertrouwen door transparantie en communicatie, toon echte betrokkenheid en zorgzaamheid. Neem de noodzakelijke beslissingen en leg uit waarom ze genomen zijn. Sta open voor feedback en bevorder managers die vertrouwen opbouwen, terwijl u hen ontslaat als zij hierin falen. Verwar zwijgen niet met draagvlak en laat u niet misleiden door jaknikkers, maar zoek naar eerlijke feedback en neem deze ter harte.

Ga vaker en dieper de organisatie in

En toezichthouders? Wanneer uw bestuurder keer op keer niet slaagt in het handhaven van tevredenheid en vertrouwen onder medewerkers, ga dan vaker en dieper in de organisatie in gesprek met die medewerkers en durf de bestuurders/het management aan te spreken op hun handelen. Vertrouwen in het bestuur en de directie is de sleutel tot succes in elke organisatie. Durf uzelf bijvoorbeeld onderdeel van het medewerkerstevredenheidsonderzoek te maken en neem actie op basis van de resultaten. Het zal zeker bijdragen aan het hebben van vertrouwen in de bestuurder en toezichthouder en daarmee bijdragen aan het succes van de organisatie.

Kortom, vertrouwen creëren is een wezenlijk onderdeel van uw bestuurlijke of toezichthoudende taak en is minder vanzelfsprekend dan ooit.

Klik hier voor contact met Anthon van der Horst.