Buiten de sector: Good governance in de Zorg

Interview
Interview met Marianne Luyer over Good Governance in de Zorg

De tijden dat het goed kunnen lezen van de jaarcijfers de essentie van het toezichthoudersschap bepaalde, zijn voorbij. Marianne Luyer, bestuursadviseur van het Nationaal Register in Den Haag dat zich bezighoudt met commissarissen en toezichthouders, vertelt het een ieder die het wil horen. “Je bent niet meer die functionaris, je bent die mens. Wie ben jij, wat zijn je waarden? Als je het hebt over good governance moet je een visie hebben, vul je de kloof tussen de regels, het systeem en de praktijk. Dat vergt moed, dat is spannend.”

Van oudsher organiseren Nederlanders zichzelf. “Ondernemende mensen begonnen een weeshuis, een school, een armenhuis. Dat is de kern van hoe het eigenlijk nog steeds gaat. Alleen is in de loop der jaren het toezicht op afstand komen te staan. Als je in de Raad van Toezicht van een school zat, kenden de leerkrachten en de ouders je niet meer. Dat verandert nu. Er wordt een actieve betrokkenheid bij alles wat er om ons heen gebeurt gevraagd.”

Kern en bedoeling

De kern en de bedoeling van de organisatie zijn essentieel, wat haar betreft. “De maatschappelijke opdracht staat centraal. Daarvoor is het nodig dat je snapt hoe de samenleving is en hoe die reageert.” De voorbeelden van hoe het niet moet liggen, vindt ze, voor het oprapen. “Denk maar aan de Vestia’s, de Rochdales, de salarissen van bestuurders in zorg en welzijn. Waar het niet goed gaat, komt het in de media en dat raakt je organisatie. Klanten lopen weg en je imago verslechtert.”

Terug naar die passie van de burgers die in oude tijden het maatschappelijk middenveld zelf organiseerden, dat bepleit Luyer. “Die betrokkenheid is uniek in de wereld. Burgers zijn in Nederland op allerlei manier actief betrokken, het verenigingsleven is hier enorm. Het goed organiseren van het benutten van die betrokkenheid is de uitdaging in good governance."

Wachtlijst

Waar sta je voor, waarom doe je dit werk? Het zijn vragen die ze geregeld aan toezichthouders stelt. “Wie ben ik en wat kom ik brengen? Dat moet iemand zichzelf afvragen. Maak een agenda voor de komende vier jaar waarin je stelt wat je wilt bereiken. Ik ken GGZ-instellingen en woningcorporaties zonder wachtlijst, terwijl het anderen niet lukt. Ik krijg vaak te horen; daar kunnen we niets aan doen. Maar je bent toch een GGZ-instelling om mensen te helpen, niet om wachtlijsten te coördineren? Het kan anders. Misschien niet voor alle instellingen, maar het gemak waarmee bestuurders zich van verantwoordelijkheid ontslaan, vind ik onterecht.”

Vertrouwen generen en de organisatie en het werk dienen, zijn kenmerken van de veranderende positie van het toezicht. “Ik merk in gesprekken en de workshops die ik geef dat mensen dat spannend en moeilijk vinden. Je brengt jezelf mee en een standaardaanpak is niet voorhanden. Het is steeds weer maatwerk. Maar behalve spannend en moeilijk is het ook leuk en zingevend.”

Boardroom dynamics

Aandacht voor ‘boardroom dynamics’ is een andere trend die Marianne Luyer signaleert. “Er komt steeds meer oog voor de samenstelling van het team. Welke mensen maken samen een goed team, wat is de onderstroom en hoe voorkom je tunnelvisie?”Als het specifiek over zorg en welzijn gaat, valt haar op dat de onafhankelijkheid van het toezicht nogal eens te wensen overlaat. “Tot mijn verbazing kom ik geregeld mensen tegen met meerdere petten op. De directeur van het ziekenhuis die in de RvT van de werkgeversvereniging zit, die dan weer gelden verdeelt voor onder andere dat ziekenhuis. Mijn advies is, scheid die belangen! Het ons kent ons, dat is geweest. Als je transparant en integer wilt zijn, moet je dat waarmaken. Als er iets speelt, moet je écht kunnen aantonen dat je onafhankelijk opereert. En steeds weer is die centrale vraag: voor wie en wat zit ik hier?”

Zorg dat je aansprakelijkheid goed regelt

Veel zorg- en welzijnsorganisaties denken dat ze de aansprakelijkheid goed hebben geregeld. Marianne Luyer, bestuursadviseur van het Nationaal Register in Den Haag, komt echter geregeld de voorbeelden tegen waar dat niet het geval is."Realiseer je dat je als bestuurder hoofdelijk aansprakelijk kunt zijn. Je doet het in je vrije tijd voor bijvoorbeeld een organisatie waar twintig, dertig miljoen in omgaat. Daar ben je, als het niet goed geregeld is, niet voor verzekerd. Je bent, als het mis gaat, hooguit voor de advocaatkosten gedekt. En die aansprakelijkheid zie je steeds vaker spelen. Zorg dat het goed belegd is, zorg dat je zeker weet dat je geen risico loopt.”

Lees het originele artikel op de site van WGV Zorg en Welzijn

Sector

Er zijn geen kennisbankitems gevonden.

Als u gefilterd heeft op sector én op thema, dan werkt het beter om of alleen op sector of alleen op thema te filteren.