Digitale transformatie: bewust durven kiezen voor risico’s

De urgentie van digitale transformatie is inmiddels voldoende duidelijk: hoe langer je wacht, des te groter de kans dat concurrenten of nieuwkomers jouw bedrijf de loef afsteken. Keerzijde is dat men daarbij regelmatig te makkelijk voorbij gaat aan de risico’s die hieraan kleven. Verjonging van de RvC als antwoord? ‘Een commissaris hoeft geen technologie-expert te zijn, als-ie maar oog heeft voor kansen en risico’s’, stelt David Bos, partner BDO Advisory en ‘digitale tranformatiespecialist' op dit gebied in een interview.

Wat brengt digitale transformatie naar de RvC toe?

Bos: ‘Digitale transformatie zal de komende jaren op nog veel meer plekken meer zichtbaar worden dan de alom bekende disruptieve voorbeelden als Airbnb, Uber, Spotify en Netflix. Niet alleen voor multinationals, maar ook het mkb en de publieke sector. Iedere bestuurder en iedere toezichthouder krijgt ermee te maken. Voor hen is een goed besef van onderliggende, maatschappelijke trends essentieel om tot een digitale strategie te komen. Een strategie die inspeelt op het adequaat benutten van kansen van technologie.’

Hoe dient een commissaris daarmee om te gaan?

Bos: ‘Om te beginnen moeten we digitale transformatie niet vereenzelvigen met een IT-project, maar met een verandering die beslissend is voor de organisatie. Er zijn twee invalshoeken voor de commissaris. Ten eerste kun je de vraag stellen of jouw organisatie voldoende toekomst-vast is, en daar als commissaris je de bestuurders op challengen. Ten tweede heeft digitale transformatie enorme impact op het businessmodel van het bedrijf en dienen zich tevens nieuwe risico’s aan. Hoe gaat de organisatie daar adequaat mee om?’

Je hebt het over nieuwe risico’s, welke zijn dat?

Bos: ‘Zowel organisaties als consumenten zijn altijd en overal online, kunnen gemakkelijk online bestellen en veilig betalen. Steeds betere mogelijkheden voor data-analyse en procesmining kunnen helpen om consumentengedrag te voorspellen en daar tijdig op in te spelen. Artificial intelligence, maar ook het gebruik van data brengt echter verantwoordelijkheden en risico’s met zich mee. Dat zijn nieuwe risico’s die we enkele jaren geleden nauwelijks onderkenden of waarvan de impact veel groter is geworden. Cyber risico’s en privacy risico’s zijn een continuïteitsrisico geworden. Het is geen IT-project, het is bepalend voor de toekomst van de organisatie. Alleen daarom al dient de bestuurder uitgedaagd te worden bij het bepalen van de strategie op het gebied van digitale transformatie.’

Wat is aanleiding voor organisaties om te starten met digitale transformatie?

Bos: ‘Er zijn uiteenlopende manieren om digitale transformatie in gang te zetten. De ideale vorm is dat een organisatie van scratch af aan een digitale strategie ontwerpt die past bij het bedrijf en externe invloeden. Bijvoorbeeld voor het aanscherpen van de strategie en het optimaliseren van de bedrijfsvoering. Maar veel organisatie zijn reactief. “De concurrent digitaliseert en daarom moeten wij ook.” Vaak mondt dat uit in een operationele en IT-gedreven aanpak, zonder onderliggende visie en niet gedreven vanuit de business. Neem als voorbeeld de implementatie van een ERP-systeem. Dit raakt niet alleen IT, maar ook andere disciplines: zo moeten de medewerkers leren omgaan met het nieuwe systeem, merken de klanten dat ze sneller bediend worden en kijkt de finance-afdeling naar het rendement van de ERP-investering. Kortom, een integrale benadering is een absolute vereiste. Zeker waar het gaat om het digitaliseren van complexe bedrijfsprocessen en businessmodellen. Dat is makkelijk gezegd, maar in veel organisaties vormt verkokering een belangrijke belemmering.’

Vraagt dat niet om een jonge toezichthouders met meer kennis van technologie?

Bos: ‘Inderdaad, jongere commissarissen zijn opgegroeid met de nieuwe economie en begrijpen de impact van digitalisering daardoor vaak sneller en beter. Bestuurders zeggen wel dan ook eens dat ze behoefte hebben aan een RvC met meer kennis op dit gebied. Je hoeft echter geen expert te zijn, als je de mix van kansen en bedreigingen maar goed begrijpt.’

Een nieuwe strategie doet veel met een organisatie. Hoe pak je dat aan?

Bos: ‘Het gaat om een integrale aanpak: processen zijn nooit losse elementen maar hangen nauw met elkaar samen. Digitaliseer je het ene proces, dan heeft dat direct implicaties voor andere processen. Die moeten dan “mee” met de digitaliseringsslag om tot een succesvolle en evenwichtige transformatie te komen. Digitale transformatie kan daarom ook alleen slagen bij een integrale en gecoördineerde aanpak. Waarbij organisaties de, vaak vergaande, impact op zowel medewerkers als klanten actief moeten meenemen.’

Tot slot, wat levert digitalisering op?

Bos: ‘Dat is afhankelijk van de fase waarin een organisatie zich bevindt. In de eerste transformatiefase opereert de organisatie zonder digitalisering in te zetten als kerncompetentie om meerwaarde te creëren of daarmee een concurrentievoordeel te behalen. IT wordt gebruikt om de business te ondersteunen. In de tweede fase gaat de organisatie gestructureerder te werk met digitale initiatieven en de digitalisering van processen. IT is nog steeds ondersteunend maar diep vervlochten met de businessprocessen. Digitale investeringen gaan renderen, de organisatie weet steeds beter waarde te creëren uit het analyseren van beschikbare data. In de derde fase werkt de organisatie volledig informatiegestuurd wat resulteert in een integrale digitale bedrijfsvoering. Iedereen, van hoog tot laag, realiseert zich de toegevoegde waarde die technologie kan leveren. De omzet en winst uit de digitale investeringen nemen toe, soms zelfs exponentieel.’

==

BDO is benieuwd naar de visie van commissarissen op het thema digitale transformatie en de rol van commissarissen binnen organisaties hierbij in het bijzonder. Wilt u uw mening met ons delen, bijvoorbeeld in een rondetafel bijeenkomst? Stuur dan een bericht naar corporateclients@bdo.nl.

=

Meer informatie en themamagazine

Wilt u meer informatie over dit onderwerp? Neem dan contact op met David Bos, Partner BDO Advisory via david.bos@bdo.nl of 073 645 6849. Begin 2019 brengt BDO een special uit over het thema digitale transformatie, bedoeld voor bestuurders en commissarissen. Wilt u dit magazine ontvangen? Stuur dan een e-mail naar corporateclients@bdo.nl