'Integrated Thinking & Acting'
Non-executives bij Deloitte in debat over de toekomst van toezicht. ‘Veel bedrijven doen zichzelf mooier voor dan ze zijn. Daar kun je heel ver mee komen, maar een eerlijke relatie met mensen is een veel betere basis.’ En ook: ‘Je kunt best een jaar geen winst behalen en toch waarde creëren.’
Stelling: het vertrouwen van de maatschappij in het bedrijfsleven - the licence to operate - zal pas hersteld worden als het belang van diezelfde maatschappij prioriteit krijgt en niet ondergeschikt wordt gemaakt aan de financiële belangen van aandeelhouders en bestuurders. Integrated thinking and acting is een antwoord op deze stelling. Het is bovendien een ontwikkeling die zich aanwijsbaar voordoet, vindt ook Jan Zijderveld, president Europa van Unilever. ‘We realiseren ons dat je bedrijf geen succes kan zijn als de maatschappij om je heen onsuccesvol is. Dat is een simpele wet. Wij hebben geleerd dat je voor een gezonde, langdurige business moet bouwen aan een gezonde maatschappij.’ Er komt in brede kringen steeds meer aandacht voor de purpose van ondernemingen, dat wil zeggen voor het hogere doel dat bedrijven nastreven met hun waardecreatie. Waardecreatie, zo is het idee, dient de belangen van álle stakeholders van een organisatie.
Groeimotor
‘Banken hebben te maken met heel diverse stakeholders, die niet alleen kijken naar onze maatschappelijke rol bij de verduurzaming van de maatschappij. Wij hebben te maken met klanten, aandeelhouders en toezichthouders, en die stellen verschillende eisen. Dat stelt ons voor uitdagingen. We moeten tegelijkertijd een groeimotor van de economie zijn, klanten krachtig ondersteunen, aan onze zorgplicht voldoen en dus ook duurzaam financieren’, zegt Koos Timmermans, vicevoorzitter van de management board van ING Bank. Het succes van een organisatie wordt niet langer alleen afgemeten aan financiële prestaties, maar ook aan de mate waarin bijvoorbeeld de belangen van mens, milieu en maatschappij worden gediend. Een belangrijk aspect is daarbij dat de purpose van een onderneming gericht is op de lange termijn.
Innovatie
Innovatie gaat onvermijdelijk gepaard met integrated thinking, omdat er nieuwe oplossingen moeten worden gevonden voor nieuwe vragen. Dat denkt ook ondernemer Anne-Marie Rakhorst. ‘Het maakt niet uit in welke bedrijfstak je zit: er komen overal disruptieve nieuwelingen. Je moet innoveren om duurzaamheid in businessmodellen te integreren.’
Opheffen van tegenstellingen
Integrated thinking and acting houdt in dat schijnbaar tegenstrijdige eisen met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Dat kan gebeuren op het niveau van strategiebepaling, op organisatorisch niveau, op het gebied van cultuur, de stijl van leiderschap en reporting. Wat leiderschap betreft pleit Frank Swinkels, cfo van Bavaria, voor openheid, zowel intern als extern, en voor werk maken van een vertrouwensrelatie. ‘Veel bedrijven doen zichzelf mooier voor dan ze zijn. Daar kun je heel ver mee komen, maar een eerlijke relatie met mensen is een veel betere basis.’
Actuele ontwikkelingen
De afgelopen tijd zijn verschillende initiatieven gelanceerd om integrated thinking and acting te stimuleren. Ook de monitoringcommissie corporate governance heeft met de nieuwee code stevig ingezet op waardecreatie op de lange termijn. Volgens de commissie dienen bedrijven in hun strategie nadrukkelijk aandacht te besteden aan milieu, mensenrechten en de bestrijding van corruptie. De commissie werd ondersteund door toenmalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem, die het Nederlandse bedrijfsleven destijds opriep om hun horizon te verleggen naar de lange termijn. In zijn visie zou de economie erbij gebaat zijn als bedrijven zich bij hun investeringsbeslissingen op de lange termijn richten, en ook in hun verslaggeving vaker stilstaan bij hun toekomstperspectief. Dijsselbloem zag hierin zelfs een voortrekkersrol weggelegd voor Nederland.
Wat is je verhaal?
Commissaris Henk Scheffers zegt daarover: ‘De focus op de korte termijn is heel slecht voor bedrijven. Gelukkig zijn veel bedrijven wel doordrongen van het feit dat het gaat om waardecreatie op de lange termijn. Dat is veel belangrijker dan kwartaalcijfers. Je kunt best een jaar geen winst behalen en toch waarde creëren. Van de minister hoeven we geen kwartaalrapportages meer te maken en moeten we vooral naar de toekomst kijken.’ Commissaris Pauline Van der Meer Mohr is er bovendien van overtuigd dat het goed is om alle stakeholders aan bod te laten komen. ‘Juist daarmee dien je de aandeelhouders uiteindelijk het beste. Het is niet goed om de aandeelhouders voorop te stellen en alleen in de marge ook iets te betekenen voor andere stakeholders. Je kapitaalverschaffers zijn uiteraard zeer belangrijke stakeholders, maar je moet aan elke stakeholder kunnen uitleggen wat het verhaal is voor hen.’
Holistische aansturing
Integrated thinking and acting past in deze ontwikkelingen. Het staat voor een holistische aansturing van een organisatie, waarbij het streven is om waarde te creëren voor een brede groep van interne en externe belanghebbenden. Het is daarbij essentieel om een strategie te ontwikkelen die het doel van het bedrijf verbindt met de belangen van de stakeholders. Dat geldt ook voor de eigen medewerkers, denkt commissaris Carla Smits-Nusteling. ‘Je kunt roofbouw plegen op je mensen, maar je kunt ze ook in hun waarde laten en zaken zodanig delegeren dat je medewerkers kunnen schitteren.’ Ook Willem van Duin, bestuursvoorzitter van Achmea, is doordrongen van het belang van een goede verstandhouding op de werkvloer. ‘Ik wil graag weten wat iemand beweegt, en natuurlijk vertel ik ook hoe ik tegen ons bedrijf aankijk. Het is extra mooi als daarbij een persoonlijke klik ontstaat. Intuïtie en gevoel spelen een wezenlijke rol als je verandering in een bedrijf tot stand probeert te brengen. Je moet handelen op alle terreinen. Zowel structuur als besturing, houding en gedrag doen ertoe.’ Door die purpose centraal te stellen, kan een organisatie vervolgens goed zien op welke indicatoren gestuurd moet worden om elke stakeholder aangehaakt te houden.