Weinig waardecreatie? Tackle deze 4 uitdagingen

Het staat nadrukkelijk op de kaart van corporate Nederland: langetermijnwaardecreatie. De mindset aan de top is aan het veranderen, maar de weerslag in rapportages en verslaglegging blijft hierbij achter, signaleert het Corporate Governance-team van EY. Martijn de Jong over de vraag: met welke vier uitdagingen én oplossingen kunnen bestuurders en commissarissen nu al aan de slag?

Langetermijnwaardecreatie

Gebrek aan langetermijnwaardecreatie (LTW) is een van de onderliggende oorzaken van corruptie- en fraudeschandalen, constateerde de Monitoring Commissie Corporate Governance Code. Bestuurders en hun toezichthouders leggen regelmatig te veel nadruk op financiële winst op korte termijn, ook als dit ten koste gaat van de waarde op lange termijn voor alle stakeholders. Volgens de commissie wordt LTW dan ook een hot topic de komende jaren. Hoewel de verandering is ingezet, bewegen de verslaglegging en rapportage nog slechts stroef mee. Er wordt te veel informatie gegeven, met te weinig oog voor de waarde. In de praktijk constateren we vier uitdagingen en oplossingen waarmee besturen en hun toezichthouders aan de slag kunnen.

We definiëren LTW daarbij als volgt:

‘The value created for and perceived by stakeholders through the effective development, preservation and deployment of strategic assets in line with the organisation’s stated purpose.’

Uitdaging 1: geen link in de tijd tussen boekhoudkundige winst en aandeelhoudersrendement

De focus op boekhoudkundige winst in plaats van aandeelhoudersrendement zet organisaties onder druk. Daarom worden ze ‘gepusht’ om kortetermijnresultaten te behalen. Een cruciaal probleem daarbij is dat de financiële systemen en processen meestal zaken melden die al zijn gebeurd, terwijl ze juist zicht op en ondersteuning voor de lange termijn zouden moeten bieden:

• Waar zijn de investeringen gedaan?
• In hoeverre stemmen ze overeen met de strategie?
• En welk effect hebben ze op de toekomstige prestaties?

Daarom is het essentieel dat het financiële systeem (inclusief de onderliggende processen) zo wordt ingericht, dat het aansluit bij de richting van de organisatie en vooral bij de strategische bedrijfsmiddelen die de prestaties in de toekomst verbeteren. Dit vereist echter een breder verslagleggingskader. Dat achterhaalt resultaten voor stakeholders op basis van meeteenheden voor beleggers, maar ook de hulpbronnen voor het behouden, inzetten en creëren van strategische bedrijfsmiddelen.

Oplossing: ontwikkel verslagleggingssystemen die inzicht bieden in de manier waarop organisaties op lange termijn waarde creëren.

Uitdaging 2: de verkeerde dingen meten en rapporteren

Het is een flinke uitdaging om de waarde van immateriële activa te meten en rapporteren. Toch komt dit in de recente verslagleggingsontwikkelingen niet volledig aan bod. Daardoor bestaat er nog steeds een aanzienlijk verschil tussen marktkapitalisatie en gerapporteerde activa (ongeveer 2:1). Dit betekent dat ongeveer vijftig procent van de marktkapitalisatie niet wordt verantwoord, waardoor een scheef beeld ontstaat van het vermogen van een organisatie om LTW te creëren.

Oplossing: licht de waarde van strategische bedrijfsmiddelen duidelijk toe.

Hoe verantwoord je investeringen?

Om de vermoedelijke richting en prestaties van een organisatie te begrijpen, hebben beleggers en bestuurders betere informatie nodig over alle beschikbare zogenaamde VRIN-hulpbronnen (Valuable, Rare, Inimitable, Non-substitutable). Deze hulpbronnen zijn vaak intangible, maar worden grotendeels genegeerd in traditionele verslagen. Daardoor wordt het verschil in zienswijze tussen beleggers en bestuurders verder vergroot.

Organisaties zijn vaak terughoudend ten aanzien van het opnemen van gedetailleerde informatie in hun jaarverslagen, omdat ze bang zijn hun bronnen voor concurrentievoordeel te verklappen. Het gevolg: ze publiceren algemene verslagen, die weinig prijsgeven en beleggers dus beperkt nuttig inzicht bieden.

Tegenwoordig zijn er echter meerdere alternatieve bronnen beschikbaar om inzicht te krijgen in de prestaties van een organisatie. De zorg van ondernemingen dat de concurrentie meekijkt, is dus minder terecht. Win dus het vertrouwen van beleggers door als onderneming bijvoorbeeld in het jaarverslag te vertellen hoe bestuurders de prioriteit van investeringen bepalen en investeringen tegen elkaar afwegen. Zoals:

• afwegingen met onmiddellijke gevolgen: door te investeren in hulpbron X, kunnen we niet investeren in hulpbron Y;
• afwegingen met nadelige gevolgen: door te investeren in X, verminderen we onze mogelijkheden in Y;
• afwegingen met toekomstige gevolgen: door nu te investeren in X, beïnvloeden we onze toekomstige mogelijkheden in Y.

Uitdaging 3: te weinig aandacht voor de groeiende ESG-druk (Environmental, Social en Governance)

Onvoldoende aandacht voor maatschappelijke impact heeft een beperkende invloed op het vertrouwen in organisaties. Bovendien moeten alle stakeholders de waarde terugzien. Besef daarom dat waarde voor iedereen anders, en daarom per definitie subjectief is. Voor sommige stakeholders is de waarde van de huidige methoden voor administratieve verantwoording dan ook ontoereikend. In extreme gevallen kan daardoor zelfs het bestaansrecht van een organisatie ter discussie komen te staan. De nieuwe EU-verordeningen hierover helpen bij het verbeteren van de rapportage over ESG, maar een brede, meer strategische aanpak blijft nodig.

Oplossing: stel multistakeholderverslagen op, met daarin uitgebreidere informatie die relevant is voor de belangrijkste stakeholders om het vertrouwen te herstellen.

Uitdaging 4: minder duidelijkheid door belastende regelgeving en hogere informatie-eisen

Omdat organisaties meer gedetailleerdere informatie moeten publiceren, worden hun rekeningen en verslagen steeds complexer. Dit maakt het verslagleggingsproces tijdrovender en meer belastend, terwijl verslagen juist moeilijker te begrijpen zijn voor stakeholders. Richt je als bestuurders en commissarissen daarom op de strategische bedrijfsmiddelen die nodig zijn om resultaten voor stakeholders te behalen.

Oplossing: maak de verslaglegging een stuk eenvoudiger. Hiervan profiteren zowel de makers als de stakeholders.

In de volgende editie van Governance Update gaan we dieper in op de oplossingen bij de geconstateerde uitdagingen.

Martijn de Jong is Corporate Governance specialist van EY Professional Practice Group. Klik hier voor meer informatie en hier voor direct contact.