Belet of ontstentenis van bestuurders en/of toezichthouders

Besluiten in noodsituaties

Wat als een bestuurder of toezichthouder tijdelijk niet in staat is om zijn of haar functie te vervullen? Wat als een bestuurder of toezichthouder niet langer in functie is, bijvoorbeeld door overlijden of door ontslag? Een nieuw wetsvoorstel introduceert de verplichting voor alle rechtspersonen om statutair te voorzien in een belet- en ontstentenis regeling. Maarten Appels van Van Doorne over besluiten in noodsituaties.

Al eerder was COVID-19 aanleiding voor de totstandkoming van de spoedwet op grond waarvan – onder andere – tijdelijk toe te staan dat besluitvorming tijdens een virtuele vergadering tot stand kan komen. Waar statuten van rechtspersonen voorschrijven dat een fysieke bijeenkomst nodig is voor een rechtsgeldige besluitvorming, resulteerde dit onder COVID-19 omstandigheden tot de onmogelijkheid om besluiten te nemen (https://www.nationaalregister.nl/kennisbank/regeling-maakt-virtuele-algemene-vergadering-tijdens-covid19-crisis-mogelijk). Daarnaast is het wetsvoorstel Bestuur en toezicht rechtspersonen op 28 januari 2020 aangenomen door de Tweede Kamer. Verwacht wordt dat de wet in de loop van 2020 wordt aangenomen in de Eerste Kamer en kort daarna in werking zal treden.

Besluiten in noodsituaties

Het wetsvoorstel introduceert de verplichting voor alle rechtspersonen om statutair te voorzien in een belet- en ontstentenisregeling. Deze regeling is al van toepassing op naamloze en besloten vennootschappen maar nog niet op stichtingen, verenigingen en coöperaties. Een dergelijke regeling is bedoeld om besluitvorming in noodsituaties mogelijk te maken. Het doel is om de continuïteit van de besluitvorming in alle situaties te waarborgen, ook tijdens een pandemie.

Belet en ontstentenis

Van ‘belet’ is sprake indien een bestuurder of toezichthouder tijdelijk niet in staat is om zijn of haar functie te vervullen, bijvoorbeeld door (ernstige) ziekte, schorsing of zwangerschaps- en bevallingsverlof. Tijdelijke onbereikbaarheid wegens vakantie geldt niet meer als een vorm van belet, met uitzondering misschien nog van een langer verblijf in een gebied waar iedere mogelijkheid tot communicatie ontbreekt. Van ‘ontstentenis’ is sprake indien een bestuurder of toezichthouder niet langer in functie is, bijvoorbeeld door overlijden of door ontslag.

Nadere uitwerking vereist

Het is verstandig dat stichtingen, verenigingen en coöperaties die nu nog geen belet- en ontstentenis regeling statutair hebben opgenomen, op situaties van belet en ontstentenis zijn voorbereid. Dat wordt straks namelijk ook verplicht. De raad van toezicht zal de vraag moeten stellen wat er gebeurt als er bijvoorbeeld een bestuurder belet raakt. Wordt een toezichthouder in dat geval tijdelijk belast met de bestuurlijke taken van deze bestuurder of juist iemand van buiten de onderneming? Wat geldt indien een toezichthouder belet raakt. Wordt dan tijdelijk een andere persoon benoemd of zal de toezichthoudende taak toekomen aan het enig overgebleven lid van de raad van toezicht? Allemaal vragen en scenario's die van te voren geanalyseerd en vastgelegd dienen te worden.

Timing

Het wetsvoorstel Bestuur en toezicht rechtspersonen is op 28 januari 2020 aangenomen door de Tweede Kamer. Verwacht wordt dat de wet in de loop van 2020 in werking zal treden. De Wet bestuur en toezicht verplicht tot het opnemen van een regeling voor belet en ontstentenis in de statuten. Op grond van het overgangsrecht bij de Wet bestuur en toezicht is het verplicht om de belet- en ontstentenisregeling in de statuten op te nemen bij de eerstvolgende statutenwijziging na de inwerkingtreding van de wet.

Voor meer info of contact met Maarten Appels: kijk hier.