Praktische wijsheid in tijden van Corona

Gabriëlle Verbeek is directeur-eigenaar van Artemea en toezichthouder. Ze formuleerde tien aandachtspunten om in tijden van corona, goed toezicht te kunnen blijven houden. Onder meer bij zorginstellingen.

1. Paniek heeft geen zin, alertheid wel.Het is niet goed om er als toezichthouder al te zwaar of te eisend bovenop te zitten. Uiteindelijk moeten bestuurder en de medewerkers van de organisatie het werk in deze bijzondere tijden doen. Toch is het van groot belang om als RvT goed zicht te hebben op de aard en de effectiviteit van maatregelen.

2. Vraag naar het zorgcontinuiteitsplanDit plan is meestal aanwezig om de zorg in bijzondere omstandigheden (brand, calamiteiten etc) door te laten gaan. Vaak heeft een zorgorganisatie zo’n plan langere tijd geleden opgesteld en moet het aangepast worden. Dat kan desnoods  kort en overzichtelijk. In een zorgcontinuïteitsplan staat bijvoorbeeld wie in welke fase verantwoordelijk is voor bepaalde acties, afhankelijk van aan- en afwezigheid van besmettingen. Het kan zijn dat er vitale werkprocessen benoemd worden (ICT, HR, facilitair) die door moeten gaan. Of bijvoorbeeld opschaling naar cohortverpleging bij grotere uitbraak. Of wie de PR hanteert en hoe de communicatie naar de doelgroepen loopt. Bij zo’n plan gaat het niet om de hoeveelheid papier of een statisch document. Het belangrijkste is dat een  helder overzicht. Op internet en bij de koepels van zorgaanbieders zijn diverse voorbeelden te vinden.

3. Vraag naar het expertisenetwerkHeeft de bestuurder zorg voor contacten en lijnen met RIVM, GGD, GHOR, en/of specialisten infectiepreventie? Hoe is de aansluiting van (eigen) behandelaars op dit netwerk?

4. Let op de aansturingMet name bij zelforganiserende teams is het belangrijk dat er een duidelijk plek is waar aansturing plaatsvindt. Maar ook bij reguliere sturing kan het geen kwaad te vragen naar de aansturing op beslissingen. Let op de kwetsbaarheid ervan. Heeft je bestuurder een vervanger, voor het geval hij/zij zelf ziek wordt?

5. Crisisteam of outbreakteamVaak zal er een aparte groep worden geformeerd die met kennis en korte lijnen de aansturing doet. Welke expertise zit hierin?

6. Gezondheid van de cliënt staat centraalDat kan blijken uit bescherming wat betreft blootstelling aan risico’s door beperkingen bezoek. Maar ook het aanbieden van alternatieven voor het nodige menselijk contact. Alternatieve dagbesteding, telefonisch contact, enzovoorts.

7.  Onze medewerkers zijn essentieelOp peil houden van de zorgformatie in tijden van Corona is buitengewoon belangrijk. Dat betekent een evenwicht bewaren tussen risico’s van verkouden en mogelijk besmet personeel versus tekorten aan personeel en daardoor gebrek aan zorg. Loopt het personeel extra risico’s? Hoe staat met de beschermende middelen voor het werken met zieke cliënten? Hoe loopt het met ziekteverzuim?

8. Vraag naar de echte prioriteitenWordt er niet-essentieel werk en overleg geschrapt, als dat nodig is? Kunnen er extra handen vrijgemaakt worden, als er aanvullende menskracht nodig is? Er zijn creatieve oplossingen mogelijk om meer handen en minder niet-cliëntgebonden werk te krijgen.

9. Wees zorgvuldigZorg dat je niets bijdraagt aan de risico’s. Blijf weg van zorglocaties als je een risico vormt voor personeel en bewoners. Voorkom dat je een belasting bent. Ga niet op locatie vergaderen als dat niet verantwoord is. Met digitale of telefonische conference call kun je prima een overleg hebben.

10. Geef vertrouwen, zorg voor een korte lijnLoop de bestuurder en zijn mensen niet voor de voeten door allerlei extra werkzaamheden en detailinformatie van hen te vragen. Zorg dat je aangesloten bent op de informatiestroom die de bestuurder aan zijn mensen geeft. Een korte digitale lijn via WhatsApp of vergelijkbaar, en je wordt direct ingelicht bij bijzondere gevallen. Hou je eigen communicatie compact en steun je bestuurder en zijn mensen.

Lees ook hier het interview met Gabriëlle Verbeek over toezicht in de zorg.