'Thought leader van governance in Nederland'

Het Register Certified Board Member (RCBM) is een soort rijbewijs voor toezicht. Het certificaat laat zien dat je de basisbeginselen van toezicht beheerst en dat je jezelf als toezichthouder jaarlijks blijft ontwikkelen. ‘Over vijf jaar moet de vraag aan elke toezichthouder zijn: ben jij al RCBM-gecertificeerd’, zegt kwartiermaker en beoogd voorzitter van het RCBM en zelf al twintig jaar toezichthouder/commissaris Lizzy Doorewaard, over de ambities van het Register.

De politiek vroeg in 2017 – na onder meer de Vestia-zaak – om meer professioneel toezicht in Nederland. Daar is het RCBM uit voortgekomen? 

‘Klopt. De politiek was in 2017 niet onverdeeld positief over de kwaliteit van toezicht in Nederland. De NCD heeft als eerste de handschoen opgepakt om tot een register van gecertificeerde toezichthouders te komen. Het bleek dat een onafhankelijke stichting beter was. Sinds eind 2019 bestaat het RCBM. Inmiddels hebben we zo’n tachtig ingeschreven leden en zijn er vier gevestigde instituten op het terrein van governance-educatie die ons ondersteunen.’

Hoe werkt dat register?

‘Iedereen die vindt dat-ie het vak van toezichthouder serieus neemt, kan zich aanmelden voor dit register. We doen eerst een intake en daarna volgt een gesprek met een speciale commissie bestaande uit twee zware bestuurders. Er wordt gekeken naar kennis, cv en ook naar reflecterend vermogen. Wie in het register wordt opgenomen, toont daarmee aan dat hij/zij over de basiskennis van een toezichthouder beschikt. Dat kan voor een grote corporate zijn of een kleine maatschappelijke instelling. Profit of non-profit. De basis is hetzelfde. Uiteindelijk moet er natuurlijk altijd een match zijn tussen persoon en organisatie, maar in de basis voldoet elk registerlid aan de minimale eisen van een toezichthouder. De kracht van het register is dat ieder lid zich elk jaar verplicht - daar controleren we op - moet blijven ontwikkelen. Door onder meer PE-punten te halen. Wat al jaren gemeengoed is in diverse sectoren, moet ook voor toezicht gaan gelden.’

Wat is de ambitie van het RCBM?

‘Over vijf jaar willen we dat standaard in een sollicitatiegesprek voor een toezichthouder wordt gevraagd: ben je opgenomen in het RCBM-register? Dat het een kwaliteitskeurmerk is voor een toezichthouder in de profit en de non-profit sector. Uiteindelijk heb je het dan over 10.000 mensen of meer in Nederland. We willen de "thought leader" van governance in Nederland zijn. En dat als je over vijf jaar in Nederland nog niet gecertificeerd bent als toezichthouder, dat je dan wat uit te leggen hebt.’

Daar steekt het huidige aantal van 80 geregistreerden nu nog schril bij af. En de lijst van gecertificeerden telt nog niet heel veel grote namen uit de toezichtpraktijk. Wat is de status van het register eigenlijk?

‘We zijn eigenlijk net pas begonnen en moeten nu heel hard werken aan onze naamsbekendheid. We acteren nog te veel onder de radar. Maar de geluiden die ik in de markt opvang, zijn positief. We hebben de laatste tien jaar best grote stappen gezet in governance in Nederland. Denk aan bijvoorbeeld de zelfevaluatie door toezichthouders. Maar het is tijd voor een next step. En die biedt het register. Sta je in het register, dan betekent dat dat de kennis voor toezicht is geborgd. Er zijn op dit moment al vier partners die het register ondersteunen, specialisten die de gesprekken doen om tot het register toegelaten te worden en een gemotiveerd, onbezoldigd bestuur en RvT. We doen dit allemaal niet voor onszelf, maar voor de BV Nederland. RCBM wil dat goed toezicht in Nederland gewaarborgd is. Dat wil niet zeggen dat er nooit meer iets verkeerd zal gaan, maar het register biedt wel een soort rijbewijs voor toezichthouden. Een geregistreerde moet trots zijn op het feit dat-ie in het register is opgenomen.’

In jullie verhaal staat dat het RCBM er is voor commissarissen en toezichthouders die zichzelf en het vak serieus nemen. Was dat niet zo dan?

‘Het vak is onmiskenbaar veranderd. Zonder je constant bij te scholen, lukt het niet meer. Je kunt als ceo van een grote corporate jezelf wel twintig jaar bewezen hebben, als je jezelf niet bijschoolt en blijft ontwikkelen, gaat het niet goed. Denk aan artificial intelligence. Snap je echt welke impact die virtuele wereld heeft op de toekomst van de organisatie? En de hedendaagse commissaris moet constant voorbereid zijn op een nieuwe challenge en daarbij wendbaar zijn. Ik denk dat nogal wat toezichthouders onbewust onbekwaam zijn. Doordat ze binnen het RCBM gedwongen worden zich constant bij te scholen, blijven ze ook up-to-date.’

In jullie verhaal staat ook dat de hedendaagse toezichthouder sociaal-maatschappelijk betrokken moet zijn.

‘Het kan in deze tijd niet meer dat een toezichthouder alleen maar naar de aandeelhouders kijkt. Hij/zij moet naar alle belangen kijken. Daar let het RCBM ook op. Onder meer in de educatie die een geregistreerde volgt.’

Zit de gevestigde orde te wachten op zo’n certificaat? Of vinden die het onzin?

‘Er zijn altijd mensen die het onzin vinden, maar in grote lijnen ervaren wij dat beginnende commissaris/toezichthouders, maar ook mastodonten het register van toegevoegde waarde vinden. Het resoneert positief in de markt. Het is aan ons als stichting om nu meer zichtbaar te worden. We gaan toezichthouders niet verplichten opgenomen te worden in het register, maar je kunt je afvragen als een register in heel veel sectoren verplicht is, of ook toezichthouders dat dan niet moeten willen. Het zegt wel iets dat een commissaris als Kees van der Waaij (oud-bestuursvoorzitter Unilever Nederland) zich aan het register heeft verbonden. Hij ziet de meerwaarde ervan in en zet zich ook in voor het RCBM.’

Het begon bij de wens van de politiek. Heeft die van zich laten horen nu het register er is?

‘Eerlijk gezegd, we horen niks. We moeten de lijntjes daar aan gaan halen. Ook daar moeten wij onze zichtbaarheid vergroten. We hopen dat uiteindelijk alle instituten die in Nederland bezig zijn met het opleiden van toezichthouders, zich bij ons aansluiten. Niet voor ons als stichting, maar voor de BV Nederland. Omdat toezichthouden een vak geworden is. En daar past een register bij, zoals dat in andere sectoren volstrekt normaal is.’

===

Voor meer info: kijk hier.