Saskia van Uffelen
Eigenlijk wijzen alle indicatoren in de richting van een oorlog. Klimaat, schaarste, gezondheid, mobiliteit… We lopen aan alle kanten vast. Oorlogen zorgden in het verleden voor puinhopen van waaruit weer gebouwd ging worden. Saskia van Uffelen doet als een apostel een appel om nu te veranderen zonder oorlog te voeren. ‘De oude modellen zijn eindig. We hebben nieuwe modellen nodig. Er moet iets gebeuren.’ Durven voor Morgen is een cri-de-coeur van deze Belgische topvrouw (*).
Elke tijd heeft eigen crises. Veranderen is van alle tijden. Waarom schreeuwt deze tijd juist extra om nieuwe modellen te introduceren? Waarom moeten we korte metten maken met de oude bedrijfscultuur? Waarom die noodkreet?
Saskia van Uffelen: ‘Omdat er momenteel heel veel samenkomt. Nieuwe technologie, klimaatproblemen, gezondheid, schaarste aan natuurlijke bronnen, concurrentie uit totaal anders sectoren dan waar je tot nu toe actief in was, multitransparantie... De kijk op de werk-privé balans van nieuwe generaties staat ook haaks op die van de generaties voor hen. En het is lang geleden dat één organisatie alles deed. We evolueren meer en meer naar een model van samenwerking tussen verschillende partners. Internet heeft ons leven veranderd. Dankzij Google voelen we ons een betere dokter dan een arts. Voelen we ons een betere politicus dan zittende volksvertegenwoordigers. Voelen we onszelf een betere leraar dan een docent. In deze tijd helpt een beetje naar links of rechts niet meer. We moeten naar compleet nieuwe modellen. Modellen waarin we niet meer sturen op kwartaalbasis. Niet meer sturen op een politiek mandaat van vier/vijf jaar. We moeten sturen op de lange termijn. Daar hebben we (titel van het boek-red.) Durvers voor Morgen voor nodig. Vrouwelijker en jonger ook.’
U schrijft: verandering komt niet van de blauwe pakken met bruine schoenen: de zittende generatie. Van wie moet die verandering wel komen?
‘Nu zitten op de stoelen waar beslist wordt, leiders met sterren en strepen opgebouwd door prestaties uit het verleden. In het verleden hebben ze het goed gedaan, en gaan door met wat ze doen. Ze vergelijken vooral de cijfers met vorige kwartalen. Maar voor de toekomst zijn dat niet de mensen met de juiste competenties. We moeten diverser worden en met vier generaties organisaties gaan sturen. Die leiderschapsshift is een zwaar gevecht. We moeten van een hiërarchische naar een vlakke organisatie. Maar we hebben geen keuze. We hebben de limieten bereikt. De vraag die ik in het boek opwerp is: “hoe lang wil jij het nog rekken”. We hebben de tijd van optimaliseren van processen gehad. Dat spel is eindig. Voor welvaart in combinatie met welzijn moeten we de boel radicaal omgooien. We moeten disruptief gaan doorbreken. Maar we zitten nog met de naweeën van de industriële revolutie waarin we vooral gecontroleerd mensen willen aansturen. Het liefst op kwartaalbasis. We hebben lange termijn durvers nodig om te veranderen.’
Hebben we die durvers? Zijn er daar genoeg van?
‘In België is daar wel een kleine studie naar gedaan. Van de tien managers/leiders zijn er twee die bewust bezig zijn met echt vernieuwen. Twee zeggen dat veranderen van alle tijden is en doen niks. Zes zitten er tussenin: niet meer voor mij maar voor mijn opvolger. Dit boek is een soort cri-de-coeur. Een hartenkreet om echt wat te gaan doen. In Durven voor Morgen biedt ik daar middels een stappenplan een raamwerk voor om dat te gaan doen. Maak een kaart, plaats de vlag, bouw een actieplan en heb vooral: geduld, geduld, geduld.’
Zit er wat betreft veranderen nog verschil tussen België (uw thuisland) en Nederland?
‘Nederland is net even groter en heeft daardoor ook meer schaal. Op grotere schaal kun je makkelijker iets bereiken. Jullie land is ook minder politiek complex en jullie spreken één taal. In die zin kunnen jullie makkelijker stappen maken. Maar het probleem is eigenlijk in elk Europees land hetzelfde. We lopen tegen limieten aan. Toch ben ik niet somber. Kijk naar een land als Estland. Dat is – mede op basis van technologie- in vijf jaar compleet getransformeerd. Het kan dus wel.’
U wilt van een hiërarchische naar een vlakke organisatie….En meer zelfregie over je leven.
‘Iedereen moet ceo van zijn/ haar eigen leven worden. Elk individu, hoe klein ook, kan een transformatie op gang brengen. Iedereen is baas. Data is goud en delen is het nieuwe hebben. Er moet ook veel meer synergie tussen generaties komen. En niet alleen 50+-ers moeten in beslissingsposities zitten. Er moet meer balans komen tussen privé en werk, tussen welzijn en welvaart. Je moet jezelf de vraag stellen: “waartoe draag ik bij”, in plaats van “hoe hoog is mijn bonus”. In dit digitale tijdperk hebben we onze toekomst meer dan ooit zelf in handen. Durf voor morgen!’ …om een oorlog te voorkomen waar op alle puinhopen weer iets nieuws gebouwd moet gaan worden.
==
(*) Saskia van Uffelen heeft een lange carrière in de IT (Xerox, Compaq, HP, Bull, Ericsson, GFI) achter de rug en is ‘digital champion’ voor België binnen de EU.
