OR: van nice to have naar need to have
De Alliantie Medezeggenschap en Governance is -samen met de Goldschmeding Foundation- een nieuw initiatief gestart: Driehoek in Dialoog. Waarom is het overleg in de driehoek bestuur-toezicht-medezeggenschap aan verversing toe?
‘De WOR is 75 jaar oud en het versterkt aanbevelingsrecht ruim twintig jaar. En de wereld is écht veranderd. Organisaties hebben alle denkkracht nodig om de juiste antwoorden te vinden nu er zoveel complexiteit is en je niet vanzelfsprekend “best practises” uit het verleden kan extrapoleren naar het nu. Bestuurders (en toezichthouders) zouden zich meer moeten realiseren dat er veel kennis en ervaring is binnen hun eigen organisatie, juist bij medewerkers op de werkvloer die ook dicht bij klanten staan. Door de OR eerder te betrekken kunnen andere inzichten ontstaan. Dat vraagt om een andere rol van de OR maar ook om een andere bejegening van bestuur en toezicht richting OR. De gouden driehoek moet her-ontworpen worden.’
Wat is de rol van de Goldschmeding Foundation daarin?
‘De Goldschmeding Foundation (Samen Werken aan Beter-red.) en de AMG raken elkaar enorm. De Goldschmeding Foundation heeft drie programmalijnen waar het realiseren van een Menswaardige Economie er één van is. Meer dan ooit draait het in organisaties om zaken als duurzaamheid en het creëren van een menselijke werkomgeving. Aandacht voor de lange termijn in plaats van louter focus op kortetermijnwinsten, levert betere uitkomsten op. Dat is ook waar de AMG voor staat. Wij denken vanuit een Rijnlands model waar het niet alleen draait om aandeelhouderswaarde. Het zou moeten gaan om: welke rol hebben we te spelen als organisatie op de korte en langere termijn? Daarin spelen niet alleen bestuurders, maar juist de mensen die er werken een belangrijke rol. Je dient álle stakeholders mee te nemen in je strategische beslissingen. Daarom is de rol van de OR zo belangrijk. Als AMG zijn we al sinds 2014 (als onafhankelijk platform van de SER) bezig om de rol van medezeggenschap te versterken. Bijvoorbeeld door het organiseren van denktanks en publiceren van handreikingen en door jaarlijks de driehoek 3D-prijs uit te reiken aan de organisatie die op de meest innovatieve wijze invulling geeft aan de dialoog in de governance driehoek. Maar ook door na te denken over de rol van de voordrachtscommissaris. De Goldschmeding Foundation en AMG zitten op eenzelfde lijn. Het is een natuurlijke match. Momenteel werken we met Driehoek in Dialoog aan een toolbox waar de partijen in de driehoek kennis en inspiratie uit kunnen halen om hun dialoog tussen bestuur toezicht en OR te versterken. Dat gaat niet alleen over de “juridische” perspectieven maar ook over het bieden van een handelingsperspectief. We willen nu zes pilot bedrijven selecteren die wij zullen begeleiden.’
Want de rol van de OR (medezeggenschap) mag wel wat opgepoetst worden?
‘Het gaat best goed bij veel bedrijven, maar veel OR’s bewegen toch vooral binnen het wettelijk juridisch kader. De WOR is vanzelfsprekend het uitgangspunt voor de gesprekken maar, je kunt als bestuurder en toezichthouder de OR veel pro-actiever inzetten als klankbord en sparring partner. Dat vraagt natuurlijk ook wat van de kwaliteit van de OR. De OR zou meer strategische denkkracht kunnen ontwikkelen zodat je als OR ook vroegtijdig uitgenodigd wordt om mee te denken en niet, zoals het nu vaak gaat, pas betrokken wordt als een advies of instemmingsaanvraag voorligt. Je benut dan het potentieel van mensen onvoldoende. Vanuit het project Driehoek in Dialoog ontwikkelen we nu een toolbox (deze zal in 2026 na de pilots ook publiek beschikbaar zijn -red.) waarmee je als bestuur en toezicht samen met de OR aan het werk gaat om in een concrete situatie te beoordelen welke interventie de meeste impact heeft om te komen tot een goede dialoog. Zo komen alle partijen in beweging. Veranderen is overigens niet alleen aan de OR. Er mag ook best wat meer “ongemak” in de boardroom komen. Bestuurders kunnen simpelweg niet alles weten en kunnen meer om “hulp” vragen. Veel besturen kijken vooral vanuit kennis en ervaring uit het verleden naar de toekomst. Maar ontwikkelingen als AI vragen om andere competenties. Zowel bestuur, toezicht als OR zouden voordeel hebben bij een andersoortige dialoog die meer vanuit menswaardigheid wordt ingestoken. Dit leidt tot inclusieve besluitvormingen en meervoudige waarde voor alle betrokkenen op de lange termijn. Zeker anno nu waarin we leven in een wereld met veel onzekerheden.’
Een OR van nice to have naar need to have?
‘Zeker. Alleen met het volgen van de wettelijke regels kom je er niet. In een OR wil je graag een goede vertegenwoordiging zijn van je organisatie. Een goede afspiegeling zijn zodat alle perspectieven kunnen worden ingebracht. Jongeren zijn tegenwoordig bijvoorbeeld veel minder goed georganiseerd. Via de OR – maar ook op andere manieren, kun je die doelgroep betrekken. Ik zou graag zien dat jonge talenten zitting nemen in de OR. Ik heb zelf ervaren hoe inspirerend het is om samen te werken met de OR en hoeveel je kunt leren van samenwerking met mensen vanuit verschillende delen van de organisatie. Onze overtuiging is dat een goede dialoog essentieel is om organisaties toekomstbestendig te maken. Alleen sámen kun je de vragen van nu aan. Daarbij mag de dialoog best schuren. Het is dan wel cruciaal om met elkaar in verbinding te blijven.’
Meer weten over Driehoek in Dialoog. Kijk hier.
Je aanmelden voor de pilot? Kijk hier.
