Profiteren van corporate governance reforms
Uit recent onderzoek van consultancybureau Oxera blijkt dat de economische voordelen van corporate governance reforms aanzienlijk zijn. Een bespiegeling door Joeri Ooms van EY Nederland. 'Er is voordeel voor iedereen, van bedrijven, de belastingdienst tot de burger.'
Corporate governance reforms
Om de impact van een versterkte corporate governance te bepalen, heeft het onderzoeksbureau Oxera onderzoek gedaan naar corporate governance reforms die de afgelopen decennia in verschillende landen zijn doorgevoerd. De verwachting dat dergelijke reforms tot betere verslaggeving en betere corporate governance leiden, is evident, maar het nieuwe onderzoek gaat verder. Het onderzocht tot welke economische voordelen de reforms daadwerkelijk hebben geleid. Dergelijke onderzoeken zijn belangrijk omdat ze ‘bewijs’ leveren voor de toegevoegde waarde van corporate governance reforms en ervoor zorgen dat – in sommige gevallen zeer ingrijpende – keuzes kunnen worden gemaakt op basis van meer dan alleen meningen en anekdotische informatie. Het onderzoek kijkt naar wat er te verwachten valt van een eenduidig en verbeterd corporate governance framework rond corporate reporting. Denk bij het corporate governance framework aan zaken als een (specifiek) internal control framework, verplichte audit committees, specifieke rapportages en toelichtingen en expliciete verklaringen van bestuur en/of commissarissen over de (effectiviteit van de) interne- en risicobeheersing. Het onderzoek kijkt naar de praktijkervaring met corporate governance reforms wereldwijd en richt zich vervolgens met name op Italië en de Verenigde Staten, waar in het begin van de jaren 2000 diverse corporate governance maatregelen zijn genomen. De exacte maatregelen variëren, maar er zijn twee gemeenschappelijke delers:
- meer nadruk op de verantwoordelijkheden van key management en bestuurders (ook niet-uitvoerende) en;
- meer nadruk op het belang van risk management en interne beheersing.
Daarnaast maken de onderzoekers de huidige corporate governance frameworks in (andere) EU-landen inzichtelijk.
Modified G-index
Voor de impact van de corporate governance reforms in Italië en de VS blijft het niet bij een kwalitatieve analyse, maar geeft het onderzoek middels een econometrisch model ook een kwantificering. Specifiek kijkt het naar de ontwikkelingen in investor risk, reporting quality en corporate governance rankings. Dit laatste bijvoorbeeld via de zogeheten modified G-Index, die de mate van bescherming tegen (vijandige) overnames weergeeft. Daarbij wordt daadwerkelijk een oorzakelijk verband gezocht tussen de corporate governance reforms en bovengenoemde variabelen, door te corrigeren voor verstoring door eventuele alternatieve verklaringen. Tot slot wordt op basis van deze resultaten het verwachte effect van corporate governance reforms voor andere EU-landen bepaald. Alle analyses die de onderzoekers hebben uitgevoerd bevestigen de richting van de resultaten. Bovendien zijn diverse controlemechanismen ingericht om de tests en uitkomsten robuuster te maken, waaronder het onderzoeken van meerdere jurisdicties én gebruik maken van een controlegroep. Het onderzoek gaat ook niet expliciet in op de 'nadelen' van corporate governance reforms.
De uitkomsten
Wat opvalt is de enorme verscheidenheid aan beleid en frameworks binnen Europa. Dit is veelal een combinatie van formele wetgeving, toezichts-/beursregulering, vrijwillige codes en guidance vanuit bijvoorbeeld centrale banken. In Nederland kennen we onder andere de Corporate Governance Code die werkt op basis van het ‘pas toe of leg uit’ principe. De Code schrijft doorgaans niet voor hóe zaken moeten worden aangepakt. Daarnaast zijn bepalingen opgenomen in de Nederlandse wet, bijvoorbeeld inzake de rechten van aandeelhouders en diverse rapportageverplichtingen. Daarnaast stellen verslaggevingsregels eisen en bestaan er diverse relevante ‘Besluiten’, zoals omtrent het opzetten van een audit committee. Hoewel aan corporate governance maatregelen kosten kleven en ‘werkbaarheid’ een belangrijk aandachtspunt is, behoeft het geen uitleg dat eenduidige regels en methoden voor multinationale ondernemingen schelen in de regeldruk, administratieve lasten en voor internationale investeerders, in het bepalen van hoeveel waarde zij aan de corporate governance in bepaalde landen kunnen hechten. Nog meer in het oog springend zijn de te verwachten voordelen van corporate governance reforms en het trickle down effect daarvan:
- Het onderzoek toont aan dat de corporate governance reforms hebben geleid tot een lager investeringsrisico, wat resulteert in een lagere Cost of Equity (CoE).
- De studie toont ook dat een eenduidig en verbeterd corporate governance framework voor EU-landen zo’n 1 tot 1,5 procentpunt duurzaam lagere CoE kan opleveren (en de impact daarvan is gelet op de omvang van de Europese economie niet mis te verstaan).
- Dit zorgt voor lagere financieringskosten en een hogere winstgevendheid (waar de maatschappij van profiteert door onder meer een hogere belastingafdracht).
- Door de lagere CoE wordt de EU aantrekkelijker voor bedrijven en investeerders.
- Doorgaans meer risicovolle, innovatieve projecten worden rendabeler. Hierdoor neemt het innovatiepotentieel toe en wordt innovatie gestimuleerd.
- Consumenten profiteren ook direct, via lagere prijzen voor producten waarvan de prijs gelinkt is aan de onderliggende CoE. De onderzoekers noemen de energieprijzen als concreet voorbeeld, wat bijzonder relevant is in deze tijden.
Interessant om op te merken: er is dus voordeel voor iedereen, van bedrijven, de belastingdienst tot de burger. En al met al lijken deze voordelen in elk geval de nadelen te overstijgen.
Governance kan verschil maken
Niet alleen zijn de voordelen duidelijk, ook het momentum en tijdsgeest zijn er. Gezien andere lopende dossiers, met name op gebied van duurzaamheid, is het echter niet de verwachting dat de EU binnen de huidige termijn van de Europese Commissie met concrete stappen komt. Om reeds vooruitgang te boeken, kunnen landen individueel uiteraard wel kijken wat zij zelf nog kunnen doen, in voorbereiding op een Europese aanpak, lerend van good practices in landen als Italië en de VS. Een belangrijke les is bovendien dat het hier draait om vertrouwen van investeerders en om de risicoinperking die een goede corporate governance tot gevolg heeft. Trekken we de resultaten vanuit de reforms op landniveau dus door naar individuele bedrijven, dan geldt ook voor hen dat een (aantoonbaar) sterke corporate governance veel verschil kan maken. Iets voor bestuurders en commissarissen om te overwegen, zeker dus met de potentiële voordelen uit het Oxera-onderzoek in het achterhoofd. Kijken we naar harmonisering, dan is het kernwoord daar consistentie. Op macroniveau op het gebied van regelgeving, maar ook als het gaat om uitvoering. Het is belangrijk dat ondernemingen uitgaan van dezelfde, bewezen, internationaal erkende en toetsbare normenkaders voor zowel hun risicomanagement als interne beheersing, zodat stakeholders weten waar deze op gebaseerd zijn en er op kunnen vertrouwen dat ze voldoende gesubstantieerd zijn. Ook hier kunnen individuele landen winst boeken door een dergelijk normenkader voor te schrijven.
Oproep
Aan de Europese Commissie dus de oproep: maak werk van een verbeterd en eenduidig corporate governance framework, dat overzichtelijk, consistent en afdwingbaar is. Maar ook aan individuele landen, bestuurders, commissarissen en andere stakeholders: ga hiermee vast aan de slag. Kijk met betrokken partijen wat werkbare oplossingen kunnen zijn en werk samen voor betere corporate governance. Het onderzoek toont wat er te halen valt.