Samen sterk

Tegenwicht bieden aan Trump: de Nederlandse Monitoring Commissie Corporate Governance Code maakt zich in een gezamenlijke verklaring met de codecommissies van zeven andere landen sterk voor diversiteit en klimaatbeleid in de governance van Europese ondernemingen.

Het is een soort EU-top op het gebied van goed ondernemersbestuur: de tweejaarlijkse informele ontmoeting van de Eight Chairs, de voorzitters van de codecommissies corporate governance van acht landen. Oud-BAM-ceo Rob van Wingerden, voorzitter van onze ‘eigen’ Monitoring Commissie,  kwam onlangs bijeen met zijn evenknieën uit België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Toegegeven, dat laatste land is sinds de Brexit niet langer EU-lid, al was er onlangs wel weer toenadering met de resetdeal tussen de UK en de EU.

Mooie woorden

De acht voorzitters brachten een gezamenlijke verklaring uit, zoals te doen gebruikelijk na een top van wereldleiders of top-ceo’s. Meestal staan er veel mooie woorden in zo’n verklaring, waarover eindeloos is nagedacht en soms hard is onderhandeld. De tekst van die verklaring wordt doorgaans ook zorgvuldig afgestemd met de achterban en met de onvermijdelijke juristen. Vaak is de uiteindelijke tekst dan een bloedeloos compromis, waarin iedereen zich kan vinden, maar die de wereld niet of slechts een klein beetje verandert. Is de actualisering van onze eigen Nederlandse Corporate Governance Code door de commissie onder voorzitterschap van Pauline van der Meer Mohr daarvan niet een mooi voorbeeld?

Diversiteit, integriteit en inclusie

In de verklaring van de Eight Chairs staat in elk geval één alinea die wél duidelijk zegt waar het op staat:

‘European companies increasingly operate in a fragmented regulatory environment, often confronted with diverging or even conflicting international standards – as seen in current debates on ESG and DEI. In challenging times the Chairs stress that, long-term success includes diverse leadership, integrity, inclusivity and stakeholder engagement.’

Succes op de lange termijn omvat volgens de acht commissievoorzitters dus diversiteit in leiderschap, integriteit, inclusie en stakeholderbetrokkenheid (al wordt duurzaamheid dan weer niet expliciet genoemd in dit rijtje).

Wel of niet meewaaien met nieuwe wind?

‘We willen als groep een baken zijn in deze veranderlijke wereld en een stabiliserende factor’, aldus de telefonische toelichting op de verklaring van Van Wingerden in Het Financieele Dagblad. En: ‘We zien een ingewikkeld speelveld, waar ontwikkelingen van buiten Europa ingrijpen op ons continent.’  De krant schrijft verder over het voorzittersoverleg: ‘Hij en zijn collega’s vinden het daarom nodig een steunverklaring uit te brengen voor de bedrijven die ‘misschien twijfelen of ze moeten meewaaien met de nieuwe wind’. Door gezamenlijk naar buiten te komen willen ze ook eendracht uitstralen nu er twijfels zijn of Europa nog wel een eenheid is. Dat meewaaien met de anti-ESG- en antidiversiteitswind gaan de codecommissies zelf in elk geval niet doen, bezweert Van Wingerden.’

Begripvolle voorzitters

Een aantal bedrijven met zakelijke belangen of aanwezigheid in de VS heeft het beleid voor duurzaamheid en diversiteit en de rapportages daarover inmiddels afgezwakt of teruggebracht, na de kruistocht van president Trump tegen deze in zijn ogen woke begrippen. Hoe denken de acht voorzitters daarover? Van Wingerden in het FD: ‘We hebben daar begrip voor, maar vragen wel dat die ondernemingen goed uitleggen waarom ze tijdelijk niet rapporteren. We willen natuurlijk niet dat ze worden gestraft voor hun beleid.’

In het blad Management Scope zei Van Wingerden daar eerder al over: ‘Neem Trumps aanval op het D&I-beleid waar bedrijven met omzet in de Verenigde Staten nu mee te maken hebben. Niet iedereen kan zich veroorloven principieel tegen die wind in te gaan en ik geloof ook niet dat dat verstandig is. Ga je die bedrijven dan meteen rigide afserveren als non-compliant? Of heb je begrip voor de grotere context van een instabiele geopolitiek en voldoet - hopelijk voor de korte termijn - het “pas toe of leg uit”-principe?’

Principiële keuzes

Wellicht uit Van Wingerden hier de hoop dat Trump-II maar vier jaar duurt en we daarna weer over kunnen naar de orde van de dag, ook op governancegebied. Toch wringt het: de woorden uit de verklaring (en in onze eigen code) versus de weerbarstige praktijk, met het comply or explain-principe als sanctionering. ‘Je diversiteits- en duurzaamheidsbeleid afbouwen als bedrijf? Snappen we, als je het maar goed uitlegt.’ Terwijl goede governance toch juist om principiële keuzes vraagt. Ook ben voorál als het begint te knellen. Het lichtende baken dat de entente tussen de governancevoorzitters beoogt te zijn, schijnt door deze uitleg van van Wingerden toch wat minder helder in de duisternis.

Governance-convergentie

Het tweejaarlijkse Eight Chairs-overleg is ook bedoeld om de governance in de verschillende landen meer op één lijn te krijgen, legde van Wingerden uit in Management Scope. ‘Ik geloof in Europees denken en ik ben een groot voorstander van het zoeken van aansluiting tussen de codes in de verschillende landen om zo een meer level playing field te bewerkstelligen.’ Tijdens de eerste meeting van de chairs bleek voor Van Wingerden al ‘hoe belangrijk het is om inzicht in de verschillende codes te hebben. Wat doen we hetzelfde en wat doen we verschillend, en waarom? Inzicht in hoe andere landen met de code omgaan draagt bij aan het actueel en relevant houden van de Nederlandse code en wat dit betekent voor beursgenoteerde Nederlandse bedrijven.’ Na het in de praktijk naar elkaar toegroeien van de one-tier board en two-tier board tot een ‘anderhalf’-model, kunnen we de komende jaren dus wellicht over de gehele governancelinie convergentie verwachten.

Léés die code!

In eigen land hoopt Van Wingerden dat de Corporate Governance Code weer een bron van inspiratie wordt voor de Nederlandse bestuurskamers. In Management Scope doet hij een bekentenis: ‘Ik moet eerlijk zeggen dat ik zelf in mijn tijd als ceo de code nooit letterlijk heb gelezen, en ik weet zeker dat dat voor veel van mijn peers ook geldt. Ik zou hen willen oproepen dat toch weer eens te doen en zich af te vragen hoe ze hem op de agenda zetten.’ En: ‘Ik zou willen dat bestuurders en commissarissen hem weer eens lezen als basis voor het goede gesprek over ondernemingsbestuur. Als je dat doet en er vervolgens echt over nadenkt en met elkaar over van gedachten wisselt, wordt vanzelf duidelijk dat het gaat om wezenlijke dingen.’

Een duidelijke oproep dus aan Nederlandse commissarissen: léés die code. Én die gezamenlijke verklaring van de Eight Chairs. En praat met elkaar en met het bestuur over ‘wezenlijke dingen’ als diversiteit en duurzaamheid. Juist nu het begint te knellen.

Lees ook: Waarom commissarissen woke moeten worden.