Ronald Buitenhuis

Grondstoffen, arbeidskrachten, energie, financiering…. Ze hebben één ding gemeen: het is anno 2025 allemaal schaars. Daarom moet ‘schaarste’ vaker op de bestuurstafel komen als gespreksonderwerp, concludeert strategie-consultant en onderzoeker Nick Hageraats op basis van het Berenschot Strategie Trendsonderzoek 2025. ‘En strategie moet niet alleen lange termijn zijn maar een combinatie van langetermijndenken met een flexibele, kortcyclische aanpak met frequentere evaluaties.’ Van strategische planning naar strategische lenigheid. En ook: ‘Geopolitieke ontwikkelingen vragen om structureel andere ketenkeuzes.’

Als voorzitter van de Corporate Governance Policy Group van Accountancy Europe, zal Auke de Bos (EY) zich regelmatig ‘in en rondom Brussel’ begeven. Om gevraagd en ongevraagd advies uit te brengen over governance gerelateerde onderwerpen die de accountant in Europees perspectief raken. En dat is al snel zo. Auke de Bos: ‘Steeds meer governance is in richtlijnen vastgelegd en dus vragen bestuurders en commissarissen ons eerder om advies.’ Voor de governance codes is volgens De Bos meer een rol weggelegd voor ‘de zachte kant (mores)’.

De tijd dat een voorzitter van de rvc of rvt de ‘grote leider’ was, is voorbij. Hiërarchie en ‘laat mij maar, dan komt het wel goed’, maakt plaats voor een voorzitter als luisterende en ruimte gevende teamplayer. ‘Maar wel iemand die nog altijd de visie neerzet en richting geeft’, stelt Marianne Luyer, business development partner NR. Ze zegt in dit interview ook: ‘Rvc’s en rvt’s zijn te vaak nog veel te tevreden met zichzelf. Over stukken praten is gemakzucht, terwijl denkkracht wordt gevraagd.’

Hij was ceo van Royal Swinkels (voorheen Bavaria). Nu is hij voltijds commissaris/adviseur. Nou ja, voltijds. Met vijf toezichthoudende functies is hij niet meer dan een dikke week per maand bezig. ‘Van mij mag de Irrgang-norm van vijf punten wel wat ruimer.’ Over onboarden bij de familie, lege schappen en vriendelijk personeel in de supermarkt en ruimte voor ‘kleine ballen’. En over telefoon en toezicht zegt Jan-Renier Swinkels: ‘Ik hoop dat bestuurders me bellen als er iets is.’

#MeToo. Affaires en intimidatie bij Studio Sport. De Wereld Draait Door en The Voice… Grensoverschrijdend gedrag staat vol in de spotlights. En niet alleen bij de omroepen. Het is onderdeel van onze maatschappij. Alumni van de NR Academy lieten zich in Madurodam een middag inspireren rondom de vraag wat ‘grenzen' zijn en wat de rol van toezicht erin is. Bestuurders en toezichthouders zijn immers ook ‘douaniers’ bij de grens van wat binnen een organisatie acceptabel is. Over erkenning, reflectie, mildheid en ook: ‘Jouw stijl van besturen is uiteindelijk terug te vinden op de werkvloer van de organisatie.’ Overall conclusie: weet wat deze tijd nodig heeft.

‘Sympathiek’ noemt Maarten Appels van Van Doorne het gezamenlijke initiatief van D66 en NSC om een nieuwe rechtsvorm te introduceren. De RV: de Rentmeesterschap Vennootschap. ‘Het is goed en belangrijk dat steward ownership in de belangstelling staat. Tegelijkertijd vrees ik dat het wetgevingstraject voor een aparte rechtsvorm lang zal gaan duren en het daarnaast hoogst onzeker is of een dergelijke nieuwe rechtsvorm er zal komen’, aldus Appels.

Volgens Annet de Lange, hoogleraar aan de Open Universiteit en senior managing consultant bij Berenschot, spelen arbeidsmarkt en duurzame inzetbaarheid nog altijd een te ondergeschikte rol aan de toezichttafel. Terwijl schaarste en inzetbaarheid ‘wicked problems’ zijn. ‘Geef de HR audit een prominentere rol. Laat je inspireren door koplopers en let ook op de implementatie van je (arbeidsmarkt) adviezen als toezichthouder’, adviseert De Lange.