Bestuurstypes aan de tafel
Het valt Anthon van der Horst van GITP Executive Expertise altijd weer op bij ontmoetingen van bestuurders en toezichthouders dat bepaalde types altijd aanwezig zijn. In zijn maandelijkse column duidt en beschrijft hij een aantal van deze bestuurstypes. Wie bent u? Een zwijgzame beslisser, een kritische vragensteller, een enthousiast verteller of een aanpassende verbinder?
De enthousiaste verteller
Enthousiaste vertellers nemen graag en gemakkelijk het woord. Als er een vraagstuk ligt waar een mening over gegeven moet of kan worden, zijn zij vaak degenen die eerst het woord nemen. Ze larderen hun verhaal bij voorkeur met persoonlijke anekdotes en zijn vaak zeer tevreden over de eigen inbreng. Deze types zijn aanwezig en dominant. Maar vergis u niet, het gaat ze er nog niet eens om dat ze hun zin krijgen, nee, ze willen dat hun verhaal gehoord en erkend wordt. Vaak zijn ze bereid om zich aan te passen, maar pas nadat ze zijn gehoord. De enthousiaste verteller is extravert, maar wel enigszins afhankelijk van erkenning. Negatieve kwalificaties die u mogelijk aan ze geeft zijn: ijdeltuiten, hoort zichzelf graag praten. Positief is: charismatisch, boeiend, brengt sfeer.
De aanpassende verbinder
Aanpassende verbinders zijn mensen die niet als eerste het woord nemen. Deze types luisteren vaak, geven ruimte en zullen -als ze het woord nemen- vaak eerst een standpunt van een ander memoreren. Tevens zullen ze laten merken dat hun mening nu al is beïnvloed door datgene wat ze gehoord hebben, maar wat ze echt vinden laten ze niet snel merken. Soms vinden ze ook niet eens zoveel en zijn ze meer bezig om een positieve sfeer te creëren en de ander een prettig gevoel te bezorgen. Mogelijk denkt u bij hen als u kritisch bent: stille muizen, je hebt er niet zoveel aan. Positief kunt u ze ook ervaren: vriendelijk, brengt harmonie en biedt een luisterend oor.
De zwijgzame beslisser
Ook kom je zwijgzame beslissers tegen. Ze zeggen meestal niet veel, maar maken een geheel andere indruk dan de aanpassende verbinder. Ze zijn non-verbaal stoïcijns, spaarzaam in het geven van hun mening, wachten af en zullen op enig moment, meestal aan het einde van een discussie, zeggen wat ze vinden en wat er moet gebeuren. De zwijgzame beslisser kan een hele goede voorzitter zijn, mits deze echt luistert en niet de eigen mening doordrukt. Positieve kwaliteiten die de zwijgzame beslisser vaak krijgt, zijn: leider, durft te zeggen wat-ie vindt, geeft houvast, hakt tenminste een knoop door. Maar u kunt ze ook minder positief vinden: manipulatief, autoritair of weinig echt geïnteresseerd in de ander.
De kritische vragensteller
Een vierde veel voorkomend type is de kritische vragensteller. Door het stellen van vaak lastige vragen laat deze zich gelden. Vaak stellen ze hun vragen niet meteen, maar laten ze eerst even de discussie of de input aan de enthousiaste vertellers. Maar op enig moment, meestal tegen het einde van een discussie, nemen ze de vloer en stellen ze hun vragen. Deze types kunnen zeer nuttig zijn omdat ze de tijd nemen zich te verdiepen in de problematiek en niet snel alles voor zoete koek slikken. Positieve kwalificaties zijn dan ook: slim, grondig, deskundig. Maar ze kunnen voor u ook anders zijn: detaillist, houden de boel op, snapt het niet.
Stereotiep gedrag
In de psychologie zijn allerhande modellen, zoals u in het boek Het Groot Psychologisch Modellenboek (van der Horst e.a., 2015) kunt lezen. En elk model doet de werkelijkheid geweld aan. Maar zoals we weten mensen zijn toch geneigd in dergelijke sjablonen te denken en laten we eerlijk zijn, het kan ook helpen. Bovenstaande vierdeling heb ik hier vooral opgeschreven om u attent te maken op veel en voorkomende gedragingen en uw oordeel daarover. Wat u er mee moet is wat mij betreft het volgende: de mensen met wie u werkt, laten voortdurend (soms stereotiep) gedrag zien. Voor je het weet ben je meer bezig met de mens en zijn gedrag en niet met het doel van de bijeenkomst. Vraag u altijd af of uzelf gedrag laat zien dat het doel dient. En omgekeerd; vraag u altijd af of die ander gedrag laat zien dat het doel dient. Ontvang en geef feedback als dat niet zo is!
