Bestuurders, commissarissen en ondernemingsraad hebben een gemeenschappelijk belang: waardecreatie op de lange termijn. Dat vraagt om meer en betere samenwerking binnen de ‘gouden driehoek’, zo bleek tijdens het congres van de Alliantie Medezeggenschap en Governance. De eventuele argwaan tussen de partijen moet plaatsmaken voor verbinding en vertrouwen.
Commerciële bedrijven versus maatschappelijke organisaties. Het is als sport versus spel. Profit is keiharde sport, met spelregels een afgebakend speelveld en aan het einde een winnaar of verliezer. Maatschappelijke organisaties zijn veel meer een spel waarbij meedoen om maatschappelijke waarde te leveren vaak belangrijker is dan het behalen van klinkklare resultaten en financiële winst. Ook qua governance heeft dat consequenties, constateert hoogleraar organisatiedynamiek Jaap Boonstra.
‘Barbertje moet hangen.’ Het publiek en de politiek willen dat bestuurders direct verantwoordelijkheid nemen bij incidenten. De druk wordt opgevoerd. Zowel op het individu als op de organisatie als geheel. ‘Fouten maken mag niet meer’, concluderen Frank Jansen en Eric Heres in hun boek: Spanning rond de boardroom. En de politiek laat bestuurders in de steek.
Complexiteit zorgt voor meer horizontale verhoudingen
Prima, zo’n collegiaal bestuur, maar hoe heeft de toezichthouder zicht op het individueel functioneren van bestuursleden? Het is een ‘zoektocht in een mijnenveld’, concludeert Marcel van Wanrooy, bestuursadviseur bij GITP.
Commissarissen vinden dat ze een kwart meer beloning zouden moeten krijgen, zijn verdeeld over variabele beloning en vinden de angst voor vertrek van bestuurders naar het buitenland overdreven. Dat blijkt uit het Nationaal Commissarissen Onderzoek.
In een gastcolumn gaat Ferdi Oyen, Oyen beheer, in op de vergelijking tussen minister en bestuurder. En concludeert. ‘Een hoger salaris is geen garantie voor een goed bestuur. Ik ben zeker niet voor luxe arbeidsovereenkomsten en te hoge salarissen, maar wel voor een faire betaling voor het te leveren werk en de daarbij horende verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid.'
De externe benchmark mag niet langer leidend zijn bij de vaststelling van bestuurdersbeloning. Commissarissen moeten weer primair naar het interne loongebouw kijken.
Commissarissen moeten in hun rol als toezichthouder niet slechts uitgaan van harde beheersmaatregelen. ‘Om een organisatie écht te doorgronden en risico’s zodoende beter in te kunnen schatten, is focus op gedrag en cultuur vanuit de raad van commissarissen op basis van soft controls noodzakelijk. Dat gebeurt nu beperkt’, aldus Geertje Strampel van BDO Consultants.
De nieuwe meldplicht datalekken heeft grote gevolgen voor de bescherming van persoonsgegevens. Commissarissen moeten de veranderingen tijdig signaleren en toetsen of bestuur en organisatie adequaat kunnen handelen bij een datalek, alus Marc Elshof en Barry Breedijk van Boekel.
