Cultuur

Kijk bij ‘rotte appels’ in de organisatie altijd naar de fruitmand, waardeer gewenst gedrag en evalueer de cultuur. Interne toezichthouders moeten psychologische wetmatigheden nét zo zwaar laten wegen als financiële en operationele kpi’s, stelt Anthon van der Horst, executive consultant bij GITP.

‘Culturele condities leiden tot een gepercipieerde cultuur, die vervolgens leidt tot gedrag en prestaties. Het is belangrijk om die lijn zo duidelijk mogelijk te maken’, aldus Olof Bik, hoogleraar Behavioral Research in Auditing aan Nyenrode Business Universiteit. Over die twee zinnen zijn boeken vol te schrijven, maar Bik vat de kern bondig samen: cultuur is geen panacee. EY ging met Bik in gesprek. ‘De raad van commissarissen moet het management helpen een eigen koers te varen.’

Zorgbestuurder Fenna Eefting in gesprek met hoogleraar Wim Huisman, onder leiding van Martin Buitenhuis, senior manager EY Board Governance.
 

Commissarissen missen een maatschappelijke antenne en worstelen met het toezicht op cultuur en gedrag, zo blijkt uit onderzoek van Avans Hogeschool en adviesbureau BY Trust, dat werd uitgevoerd in samenwerking met Deloitte. Een rondetafelgesprek met de onderzoekers over diversiteit en inclusiviteit als sleutel voor integraal en maatschappelijk ingebed toezicht.

De gemiddelde commissaris mist een goede antenne voor de maatschappelijke uitdagingen van onze tijd en de toekomst. Ook is hij of zij vaak slecht op de hoogte van wat de organisatie nodig heeft om flexibel en weerbaar in te spelen op nieuwe markten en technologie. Dat blijkt uit de publicatie Voorkom toezicht met een dode hoek, een verkennend onderzoek onder commissarissen naar integratie van cultuur, gedrag en reputatie in de toezichtsroutine.

Hoe bereidt u zich als commissaris voor op het gesprek met de accountant over cultuur? Muel Kaptein, partner bij KPMG, formuleerde tien vragen die commissarissen zichzelf kunnen stellen over dit thema. Elke vraag is gebaseerd op een recente publicatie.

Toezichthouders tonen vaak een ‘verlegenheid’ om bestuurders aan te spreken op de cultuur, aldus NVTZ-directeur Marius Buiting. Over Bijbelteksten als richtsnoer voor de vergadering, filmpjes laten zien in de boardroom en muziek als inspiratiebron.

Veel commissarissen worstelen met het concreet handen en voeten geven aan het toezicht op cultuur en gedrag in de organisatie. PwC publiceerde een handzaam pocketboekje met best practices, tips en voorbeelden.

De toenemende wet- en regelgeving in de financiële sector is voor veel beslissers een steeds grotere bron van zorg. Nu de balans tussen ‘harde’ en ‘zachte’ beheersmaatregelen lijkt door te slaan naar de harde kant, is de tijd rijp om extra aandacht te besteden aan de bedrijfscultuur. Het seminar ‘Gedrag & cultuur in de financiële sector’ van BDO kwam tegemoet aan de dringende behoefte aan praktische handvatten voor het meten van en ingrijpen in gedrag en cultuur. De inzichten bleken ook uiterst relevant voor toezichthouders van andere organisaties.

Hoe kunnen organisaties de weg terugvinden naar hun oorspronkelijke ‘bedoeling’? Anders vasthouden, het nieuwste boek van Wouter Hart, reikt negen sleutels aan voor anders besturen en toezicht houden.