Welke vragen kunnen commissarissen stellen over bijscholing?

Talentmanagement/digitalisering
CEO’s geven reskilling en upskilling hoge prioriteit, maar missen goed beeld van toekomstige vaardigheden

‘Bijscholen van personeel in digitale vaardigheden heeft hoge prioriteit omdat mensen met de juiste skills buiten de deur nauwelijks te vinden zijn’, zegt Bastiaan Starink, specialist people & organisation bij PwC. ‘Het is daarbij wel van belang dat bedrijven hun HR-data op orde hebben.’ Starink gaat in op de belangrijkste uitkomsten van het internationale PwC-onderzoek onder CEO’s, Talent Trends 2019. Goede input voor het stellen van een aantal actuele en relevante vragen op de volgende commissarissenvergadering.

Talent Trends 2019

Bijna tachtig procent van CEO’s wereldwijd maakt zich zorgen over de beschikbaarheid van de juiste vaardigheden onder het personeel. Het is een van de uitkomsten van het PwC-onderzoek Talent Trends 2019: Upskilling for a Digital World dat gebaseerd is op 3200 gesprekken met CEO’s in meer dan negentig landen. Zorg over vaardigheden maakte een sterke opmars door sinds 2012, toen het door 53 procent van de CEO’s genoemd werd. Zij verwachten dat het gebrek aan skills innovatie zal dwarsbomen en personeelskosten laat stijgen.

‘Deze zorgen hoor ik ook bij mijn Nederlandse klanten’, vertelt Bastiaan Starink, bij PwC actief op het thema 'Toekomst van werk'. ‘Het gaat dan over zowel een gebrek aan functionele, digitale vaardigheden die kunstmatige intelligentie en automatisering mogelijk maken als over de typisch menselijke capaciteiten zoals creativiteit, empathie, nieuwsgierigheid en aanpassingsvermogen.’ Een tekort aan de juiste mensen zal een remmend effect op de economie hebben. Starink wijst op het rapport Arbeid in transitie van de denktank Denkwerk dat eerder dit jaar stelde dat de economie nu al onderpresteert door personeelstekorten. Starink: ‘Denkwerk gaf daarbij een schatting van tot nu toe misgelopen waarde van vijf tot tien miljard euro BBP.’

Geen duidelijk toekomstverhaal

Een opvallende verandering in het PwC-onderzoek is dat inmiddels 46 procent van CEO’s bijscholing van het huidige personeel noemt als voornaamste prioriteit. In voorgaande onderzoeken lag het zwaartepunt nog meer bij het werven van mensen uit sectoren die verder zijn in de innovatiecyclus. Starink: ‘Die oplossing verdwijnt naar de achtergrond omdat het personeel met de juiste digitale vaardigheden niet tot nauwelijks te vinden is. Vandaar dat reskilling en upskilling – omscholen en bijscholen – in beeld komen. Niet voor niets biedt ook onze PwC’s Academy een breed aanbod aan trainingen om medewerkers bij te scholen.’

Maar wie moet er dan worden bijgeschoold? En waarvoor precies? Starink: ‘Daar wordt het voor de meeste organisaties ingewikkeld. Vrijwel iedereen begrijpt dat er iets moet gebeuren omdat digitalisering en automatisering in vrijwel elke sector voor verandering zorgen. Maar de vertaling maken naar wat die veranderingen betekenen voor het eigen bedrijf, de businesscase en de vaardigheden van mensen, dat is complex. Ook in ons wereldwijde onderzoek zien we dat meer dan de helft van de CEO’s nog geen duidelijk toekomstverhaal hebben over hun personeelsbestand.’

HR-data voor strategische personeelsplanning

Welke vaardigheden heeft het bedrijf nodig om toekomstbestendig te blijven? Dat zou volgens Starink de eerste vraag zijn die CEO’s zich zouden moeten stellen. Daarna volgt vaak een praktisch probleem. Starink: ‘Welke mensen heeft het bedrijf al in huis die over die vaardigheden beschikken? Informatie over opleidingen en praktische ervaring van het personeel is vaak nauwelijks voor handen, laat staan inzichten over welke personeelsleden potentieel bijgeschoold kunnen worden. Ook de wensen van personeelsleden zelf over hun werktoekomst zijn maar weinig bekend.’ Starink is dan ook niet verrast dat maar 29 procent van de CEO’s wereldwijd zegt over dit soort data te beschikken, terwijl 86 procent van hen bevestigt dat zulke data belangrijk zijn om tot een strategische personeelsplanning te komen.

‘Als duidelijk is wat het bedrijf aan vaardigheden nodig heeft, komt de andere zijde van het HR-vraagstuk: wat heeft het bedrijf te bieden? Arbeidsvoorwaarden, beloningssystemen, ontwikkelmogelijkheden en flexibiliteit in loopbaanpaden, het zijn allemaal knoppen waaraan gedraaid kan worden. Daarbij zullen de mensen van de HR-functie wellicht zelf ook bijgeschoold moeten worden om te leren hoe ze vraag en aanbod via digitale wegen zo scherp mogelijk bijeenbrengen.’

Digital Skills Bridge

Starink wil ook het omscholen naar geheel andere functies niet onbesproken laten. ‘In de grote verandertrajecten door digitalisering zal het niet zo zijn dat er voor iedereen met bijscholing een functie blijft bestaan in het huidige bedrijf. Er zal een groep mensen een overstap gaan maken naar andere organisaties in andere sectoren. Daarvoor is de samenwerking in een breder, maatschappelijk ecosysteem zo belangrijk. De overheid speelt daar wat mij betreft een coördinerende rol in, om vraag en aanbod bij elkaar te brengen en via subsidies bij- en omscholing te faciliteren.’

Een goed voorbeeld daarvan is de Luxembourg Digital Skills Bridge, die ook in het internationale CEO-onderzoek wordt genoemd. Starink: ‘Het ministerie van Sociale Zaken in Luxemburg heeft dit grootschalige bijscholingsprogramma geïnitieerd. Bedrijven en werknemers worden hierin technisch en financieel ondersteund om vaardigheden te ontwikkelen die passen bij de grote technologische veranderingen van onze tijd. PwC draait dat programma. We zijn er zeer enthousiast over en zien potentie voor vergelijkbare initiatieven in Nederlandse regio’s. Later dit jaar hopen we daarmee aan de slag te gaan.’

Samenvattend, vier aanbevelingen voor Nederlandse CEO’s:

  • Verbeter de data en data-analyse in de HR-functie. Met goede data en technisch vaardige HR-medewerkers komen de behoeften van de organisatie en van de medewerkers beter in beeld.
  • Start met een strategische personeelsplanning gericht op competenties van medewerkers.
  • Ontwerp een duidelijke bijscholingsstrategie. Welke vaardigheden zijn nodig, bij wie worden die ontwikkeld en hoe gaat dat praktisch gebeuren?
  • Zoek samenwerking in een ecosysteem met overheden, bedrijven, opleidingen en organisaties. Zo kunnen vraag en aanbod bij elkaar worden gebracht.

Klik hier voor contact met Bastiaan Starink en meer informatie.