Leiderschap

Productieproblemen oplossen, een crisis managen, of jonge mensen binden en boeien in een krappe arbeidsmarkt: de variatie aan uitdagingen voor 21e-eeuwse ondernemingen vraagt om leiderschap op maat. Hoe kunnen commissarissen in deze dynamiek het juiste type leider benoemen? Paul van Gerwen, vennoot van Custom Management Interim Directeuren, schetst de contouren van leiderschap 2.0: situationeel, dienend en soepel schakelend tussen zichtbaarheid en onzichtbaarheid.

Overbrugging na het vertrek van een directeur, operationele problemen, een crisis of een dreigend faillissement: het zijn klassieke redenen voor de raad van commissarissen om de hulp van een interim directeur in te roepen. Toch besluiten toezichthouders soms niet of te laat tot de inzet van tijdelijke externe ondersteuning, op basis van onjuiste argumenten. Gerard Rohaan, vennoot van Custom Management Interim Directeuren, schetst vijf misvattingen.

De complexe vraagstukken van deze tijd vragen om een bredere kijk en om meer samenwerking in ecosystemen. Alleen dan kunnen organisaties succesvol zijn en relevant blijven. Dat zegt Agnes Koops-Aukes, CEO van accountants- en advieskantoor PwC, in de podcast CEO’s op koers. Ook stof tot nadenken voor commissarissen en toezichthouders.

Het groeiende wantrouwen in de samenleving jegens gezagsdragers raakt ook de top van organisaties. Bestuurders moeten intern vertrouwen creëren door transparantie, communicatie, betrokkenheid en zorgzaamheid. Als ze daar niet in slagen, moeten toezichthouders hun daarop durven aanspreken, stelt Anthon van der Horst, executive adviseur GITP. En: ‘Durf uzelf onderdeel van het medewerkerstevredenheidsonderzoek te maken.’

Inspiratie is de brandstof voor zakelijk succes en leiderschap. Geef als commissaris naast formele zaken dus ook aandacht aan het onderwerp inspiratie in de boardroom, bepleit Anthon van der Horst, executive adviseur GITP. Niet om kritisch te zijn, maar om te helpen het bestuur nog effectiever te maken. ‘Wat je aandacht geeft groeit.’

Een van de wetmatigheden in het leven van leidinggevenden is dat leiderschap trendgevoelig is en in de loop der tijd verandert. En in veranderende tijden verandert ook onze kijk op de functie van leiderschap. In organisaties die in beweging zijn, zal een leidinggevende op zoek moeten naar andere antwoorden op nieuwe vraagstukken. Drie adviezen van Frédérique Spannenburg, senior managing consultant Berenschot.

Naast de energietransitie is het volgens Sander Tideman tijd voor een leiderschapstransitie. ‘Het kapitalisme was een interessant experiment van de mensheid, maar is na 200 jaar aan vervanging toe.’ Een SOS voor het bedrijfsleven. Het gaat niet langer alleen om geld, maar ook om duurzaamheid. ‘We moeten leiders radicaal gaan bijscholen. Ze zouden iets kunnen leren van totaalvoetbal.’

De zorgsector staat voor een crisis: een toename van de vraag versus een afname in personeel. Dat leidt tot stress en hoge druk voor zorgorganisaties. Tijd om te investeren in de veerkracht van medewerkers, bestuurders en toezichthouders om de onzekere toekomst samen met vertrouwen tegemoet te treden, betoogt Siety de Jager, vennoot van Custom Management Interim Directeuren.

Oud Shell-topman en bestuurder Jeroen van der Veer schreef een boek over leiderschap: Van A naar B. Hij schrijft er ook over het commissariaat en onderscheidt onder meer drie soorten commissarissen. Een passage uit zijn boek.

In zijn boek Het Dictatorvirus kondigde auteur Frank Schaper in 2015 het Oekraïneconflict feitelijk al aan. Maar het Westen was afgelopen jaren vooral met zichzelf bezig en weigerde te acteren op de voorspelbare oorlog met dictator Poetin als aanjager. Schaper: ‘Het Westen heeft last van wensdenken en een gebrek aan voorstellingsvermogen.’ Zoals politieke leiders, maar ook corporate topmannen, vooral met het hier en nu bezig zijn en slecht sporadisch langer vooruit kijken. ‘Poetin en Xi Jinping verdelen de wereld als Stalin en Hitler, maar we sluiten onze ogen voor de geschiedenis en willen het niet zien.’