Filantropie om ESG-beleid te realiseren: aandachtspunten voor commissarissen

Steeds meer bedrijven zetten filantropie in om ESG-doelstellingen te realiseren. Een goede ontwikkeling, vindt Maiko van Bakel, PwC-expert maatschappelijke organisaties. Wel is het van belang de stakeholders van het bedrijf in een vroeg stadium en zo uitgebreid mogelijk te betrekken bij de inrichting van de charitatieve activiteiten. Een analyse van de aandachtspunten: waar kunnen commissarissen op letten?

Filantropie

Uit onderzoek van onder andere de Vrije Universiteit Amsterdam en onze eigen praktijkervaring blijkt dat het belang van het bedrijfsleven op het gebied van filantropie de afgelopen jaren is toegenomen. Op steeds grotere schaal zetten bedrijven filantropische initiatieven op. Denk aan de omvangrijke vrijwillige initiatieven en inzamelingsacties van bedrijven tijdens de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne. Ook neemt het aantal bedrijfsstichtingen en familiefondsen in ons land toe en krijgen deze instellingen de beschikking over grotere budgetten voor filantropie.

ESG steeds prominenter in bedrijfsstrategie

Verder zien we in de praktijk dat steeds meer bedrijven filantropie inzetten als middel om doelstellingen op ESG-aspecten (Environmental, Social en Governance) te realiseren en een steentje bij te dragen aan belangrijke actuele maatschappelijke vraagstukken, rondom thema’s als klimaatverandering, diversiteit en inclusie.

De verhoogde aandacht voor ESG vormt een belangrijke en bovendien noodzakelijke transformatie voor bedrijven om concurrerend en relevant te blijven. Werknemers, klanten, aandeelhouders en financiers hechten steeds meer belang aan deze niet-financiële indicatoren. Daardoor krijgt ESG een steeds prominentere plek in de strategie en de activiteiten van bedrijven.

De aangekondigde invoering van de Corporate Sustainability Reporting Directive zorgt bovendien voor extra druk op het formuleren en het uitvoeren van ESG-beleid, aangezien grote en beursgenoteerde ondernemingen over niet-financiële parameters moeten gaan rapporteren.

Om de ambities op het gebied van ESG te realiseren, kan filantropie een zeer geschikte hulpbron zijn. Denk aan het stimuleren van vrijwilligerswerk door werknemers, hun inzet onder werktijd voor corporate sustainability-projecten of werken via een speciaal daarvoor opgerichte onafhankelijke bedrijfs- of familiestichting.

Tips voor ‘eigen’ goede doelen

Het oprichten of het hernieuwd inrichten van ‘eigen’ goede doelen gaat gepaard met een kritische afweging tussen het maatschappelijke belang, de bedrijfsbelangen en de belangen van stakeholders. De doelen en de activiteiten van het goede doel moeten zo worden gekozen dat er een link bestaat met de kernwaarden van het bedrijf en de verwachtingen van stakeholders. Dit zorgt voor een grotere betrokkenheid van het bedrijf en de stakeholders bij de geselecteerde maatschappelijke doelstellingen, waardoor een win-winsituatie ontstaat.

Een voorbeeld hiervan is een IT-onderneming die een goed doel heeft opgezet ter ondersteuning van programma’s die vanuit diversiteit en inclusie een gelijk speelveld creëren voor de volgende generatie IT-professionals. De onderneming blijft daarmee dicht bij haar corebusiness en ondersteunt direct het maatschappelijk belang via het goede doel. In de toekomst kan de onderneming zelf ook profiteren van de activiteiten van het goede doel, omdat er meer opgeleide IT-professionals komen in de toch al zeer schaarse arbeidsmarkt van deze branche.

Werknemers actieve rol geven

Het biedt voordelen werknemers een actieve(re) rol te geven bij de inrichting en de activiteiten van het goede doel. Bestaande en potentiële werknemers zijn bij het vormgeven van ESG-beleid immers belangrijke stakeholders, omdat zij steeds meer van hun (toekomstige) werkgevers verwachten dat deze maatschappelijke aspecten centraal stellen. Wie werknemers een actieve stem geeft bij de inrichting van het goede doel en de projecten waaraan het fonds middelen toekent, zal merken dat hun tevredenheid toeneemt. Bovendien raken werknemers zo direct betrokken bij de uitrol van het ESG-beleid.

De initiatieven die door het goede doel worden gesteund kunnen sociale of charitatieve activiteiten zijn waarbij medewerkers in hun vrije tijd betrokken kunnen zijn. Ook het ondersteunen van gezins- of familieleden van werknemers die zich in een noodsituatie bevinden, is mogelijk. Let hierbij wel op dat de Belastingdienst niet stelt dat er sprake is van het streven naar een particulier belang in plaats van een algemeen belang. Dit zou namelijk de vanuit fiscale en financiële optiek gewenste verkrijging van de status als algemeen nut beogende instelling (ANBI) van het goede doel in gevaar kunnen brengen.

Payroll giving

Een nog verdergaande stap is het laten doen van (maandelijkse) giften door werknemers, direct vanuit hun salaris. In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk bestaat deze vorm van geven (payroll giving) al enige tijd, waarbij bedrijven soms de giften van hun werknemers vermeerderen. Bedrijven die dit geefinstrument overwegen, moeten zich vooraf goed laten adviseren, gelet op de hoeveelheid fiscale en administratieve aspecten die aan de inrichting van payroll giving verbonden zijn. Afstemming met de Belastingdienst is hierbij noodzakelijk.

Tot slot leeft bij veel (familie)bedrijven de wens zeggenschap te houden over een eigen goed doel of een familiestichting. In de praktijk bestaan hier verschillende mogelijkheden voor, waarbij het van belang blijft te bewaken dat het goede doel zich voldoende ‘onafhankelijk’ gedraagt bij het realiseren van zijn algemeen nuttige doelstellingen. Met andere woorden, de inmenging van het bedrijf mag niet te groot worden. Dit vereist een zorgvuldige balans, waarbij de civiele en de fiscale wetgeving uiteraard moet worden meegenomen.

Klik hier voor contact met Maiko van Bakel.